Noże kuchenne. Jak ostrzyć nóż i jak o niego dbać?

Nie ma przyrządu bardziej przydatnego w kuchni niż nóż. Prawie wszystkie dania wymagają od nas pokrojenia czegoś na plastry, w kostkę albo w słupki. Pewnie dlatego szefowie kuchni największą wagę przywiązują właśnie do noży. Jak dbać o to kluczowe narzędzie? Jak ostrzyć noże?

Zobacz galerię 6 zdjęć

Autor: GettyImages

Za chyba najbardziej szlachetną metodę ostrzenia noży uważa się ostrzałki płytkowe. Wymagają one samodzielnego prowadzenia noża pod odpowiednim kątem, ale do niektórych profili ostrzy są jedyną opcją. Występują w wersji ceramicznej i kamiennej.

Spis treści

1. Ostry nóż – narzędzie wygodne i bezpieczne!
2. Jak utrzymać nóż w dobrej kondycji. Przechowywanie
3. Jak dbać o nóż? Czyszczenie
4. Jak ostrzyć nóż? Przegląd narzędzi
5. Bezpieczne krojenie.

Ostry nóż – narzędzie wygodne i bezpieczne!

Zacznijmy od kwestii BHP: noże stanowią narzędzie wymagające pewnej dozy ostrożności. Nie jest jednak prawdą, że nóż ostrzejszy jest mniej bezpieczny. Jest odwrotnie! Dbając o zachowanie ostrości noża, zapewniamy sobie bezpieczeństwo.

Zwróćmy wszak uwagę na to, że w przypadku tępego noża musimy użyć przy krojeniu dużej siły. Jeśli wówczas omsknie się nam ostrze, łatwo o nieszczęście. Prowadząc idealnie tnące ostrze, właściwie nie używamy siły. W razie czego, nie grożą nam żadne niekontrolowane ruchy.

Kiedy używamy noża z ostrym ostrzem, nie zmęczy nam się ręka. Poza tym czy jest coś bardziej irytującego, niż krojenie pomidora tępym narzędziem?

Jak utrzymać nóż w dobrej kondycji. Przechowywanie

Zanim przejdziemy do zabiegów pielęgnacyjnych, zastanówmy się, jak przechowywać noże, żeby służyły nam jak najdłużej. Mogą się bowiem zniszczyć nie tylko podczas kuchennych prac.

Generalnie powinniśmy uniknąć przechowywania nieosłoniętych noży w szufladzie razem z innymi przyrządami. Ostrza mogą łatwo się wyszczerbić podczas wkładania i wyjmowania innych metalowych narzędzi.

Wygodną opcją są magnetyczne listwy, na których noże umieszczamy w bezpiecznych odstępach. Unikniemy też przypadkowych skaleczeń o inne narzędzia podczas wyciągania noży z szuflady.

Drugą bezpieczną opcją jest stojak na noże w formie drewnianego lub wykonanego z tworzywa sztucznego bloku z wąskimi kieszeniami na ostrza. Używając takiego stojaka, zadbajmy, żeby noże nie opierały się na ostrzach.

Jeśli chcemy jednak używać szuflady zadbajmy o osłonę na nóż. Zapewni ona i dłuższą trwałość i bezpieczeństwo. Wiele noży sprzedawanych jest w zestawie z osłoną. Do szuflady możemy też zakupić specjalną wkładkę do bezpiecznego przechowywania noży.

Jak dbać o nóż? Czyszczenie

Przede wszystkim zapomnijmy raz na zawsze o wrzucaniu noży do zlewu. Grozi to wypadkiem i naraża ostrze na szwank. Brudny nóż wyczyśćmy delikatnie i wytrzyjmy do sucha. Większość noży, które spotkamy na swojej drodze, będzie wykonana ze stali nierdzewnej. Ten materiał wymaga delikatnego czyszczenia, a przede wszystkim suchości, która jest mu potrzebna do regeneracji warstwy ochronnej.

Choć wielu producentów zaznacza, że ich noże mogą być z powodzeniem i bezpiecznie myte w zmywarce, nie polecamy tej metody. Pełną kontrolę nad czyszczeniem i pewność, że nie dopuścimy do obijania się ostrza o inne narzędzia, uzyskamy wyłącznie czyszcząc ręcznie.

Szczególnie szybko należy umyć nóż, który wchodził w kontakt z materiałami kwaśnymi, na przykład cytrusami. Kwasy wchodzą łatwo w reakcje z metalami i degenerują ostrze. Dla szczególnej ochrony noży możemy smarować ostrza olejem naturalnym lub mineralnym.

Jak ostrzyć nóż? Przegląd narzędzi

Wśród narzędzi, które przychodzą nam do głowy, kiedy myślimy o ostrzeniu noży, znajduje się szereg różnego rodzaju sprzętów. Część z nich kojarzy nam się bardziej z domowymi warunkami, a część z profesjonalną kuchnią. Wszystkie mają swój cel, wady i zalety, a niektóre z nich, jak się okaże, nie służą właściwie do ostrzenia noży.

• Ręczne ostrzałki rolkowe to jedno z najpopularniejszych rozwiązań do ostrzenia noży. Przesuwamy nóż w szczelinie ostrzałki, gdzie ostrzenie dokonuje się przy użyciu kamienia o odpowiedniej ziarnistości. Dostępne są także ostrzałki rolkowe o kilku szczelinach z kamieniami o różnych właściwościach, służących odpowiednio do naprawy, ostrzenia i polerowani noża.

• Pokrewnym narzędziem jest są automatyczne ostrzałki rolkowe, które działają tak samo, z tym tylko, że same obracają kamieniem rolkowym, utrzymując nóż pod stałym, wymaganym kątem. W tym wypadku większość urządzeń będzie oferować wielostopniowe ostrzenie. To prawdopodobnie najwygodniejsze rozwiązanie.

• Klasyczną metodą, która umożliwia nam największą kontrolę nad procesem i dokładnością ostrzenia, są kamienie do ostrzenia. To cała gama naturalnych i syntetycznych kamieni, które sprzedawane są w postaci prostopadłościennych bloków. Choć metoda ta wymaga od nas najwięcej uwagi, staranności i wiedzy, umożliwia osiągnięcie najlepszych rezultatów. Kamień tego typu powinien być koniecznie mokry podczas ostrzenia.

• Narzędziem, który przychodzi nam do głowy, kiedy myślimy o profesjonalistach ostrzących noże, jest z całą pewnością ostrzałka prętowa, czyli musak. Występuje w wersji stalowej, ceramicznej i z posypki diamentowej. Wbrew naszym skojarzeniom nie służy jednak do ostrzenia tępych noży, a jedynie do utrzymania bieżącej ostrości już naostrzonych narzędzi. Szefowie kuchni faktycznie często będą używać musaka, żeby jak najrzadziej zajmować się ostrzeniem.

Bezpieczne krojenie.

Kiedy już możemy cieszyć się doskonałą ostrością noża, pamiętajmy, że na jego żywotność ma także wpływ to, jak go używamy. Szczególnie ważna jest powierzchnia krojenia. Unikajmy desek ceramicznych, szklanych, metalowych. Zostańmy przy drewnie lub plastiku. Jeśli tak zrobimy, a w dodatku będziemy poprawnie czyścić i przechowywać nóż, będziemy długo cieszyć się krojeniem precyzyjnym i bezpiecznym.