Niezwykła historia wrocławskiej rzeźby Neptuna. Znaleziono fragmenty z XVIII wieku

2023-06-02 9:37

W przeszłości na wrocławskim pl. Nowy Targ stała rzeźba Neptuna z XVIII w. Nie widziano jej już jednak od pokoleń i tylko pasjonaci historii wiedzieli o jej istnieniu. Wszystko zmieniło się pod koniec zeszłego roku, kiedy znaleziono fragmenty pomnika. Teraz Konserwator Zabytków potwierdził ich autentyczność.

Nowy Targ, Wrocław
Autor: Getty Images/Vladimir Vinogradov, facebook.com/gazetawroclawska Nowy Targ we Wrocławiu

Historia samego Neptuna jest bardzo ciekawa i obfituje w prawdziwe zwroty akcji. Na Nowym Targu, ówczesnym Neumarkt, wykonana z piaskowca rzeźba stanęła w 1732 r. W centrum, na kolumnie zanurzonej w misie wspartej przez nimfy morskie (nereidy), znajdował się bóg mórz. 

U jego stóp umieszczono delfiny, w pyskach których był zamontowany mechanizm fontanny. Całość otaczał basen umieszczony na podeście składającym się z dwóch schodków.

Fontanna wpisała się w obraz miasta i stała się jego symbolem. Po II wojnie światowej, kiedy cały Nowy Targ został zniszczony, wydawało się, że będzie można oglądać ją już jedynie na fotografiach i starych pocztówkach. 

Wszystko zmieniło się w 2010 r. Wówczas na placu przeprowadzono prace archeologiczne, podczas których udało się odnaleźć fragmenty Neptuna. Ich zbadaniem zajął się historyk dr Tomasz Sielicki, który stwierdził, że... nie są oryginalne!

Czym zatem były? W 1874 r. Neptun miał już 150 lat. Trzeba było przeprowadzić remont. Właśnie wtedy zdemontowano go i zastąpiono kopią, którą to właśnie znaleziono na placu po wojnie.

Gdzie zatem był oryginał? Dokładnie w tym miejscu, gdzie go przewieziono: w Wielowsi nieopodal Sycowa. Zabrał go tam radny miejski Carl Müller. Do lat 60. ubiegłego wieku pomnik stał tam jeszcze w całości, jednak z czasem zaczął niszczeć i tracić kolejne części ciała. 

Jego fragmenty przez lata leżały obok wiejskiego majątku, gdzie we władanie wzięła je natura. Chociaż pomnik nie zachował się w całości (nie ma rąk ani głowy), istnieje szansa, że uda się go odtworzyć. Naukowcy nie poddają się i chcą też znaleźć jego pozostałe części.

Neptun, Nowy Targ, Wrocław
Autor: Autor nieznany, Wikimedia Commons

Nie ma najmniejszych wątpliwości, że rzeźba jest autentyczna. Potwierdził to Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków i pracownicy w Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Obecnie rzeźba znajduje się w jednej z wrocławskich pracowni kamieniarskich przy Starym Cmentarzu Żydowskim przy ul. Ślężnej.

Póki co nie wiadomo jak potoczą się losy Neptuna. Gdyby wrócił na Nowy Targ, zupełnie nie wpisałby się w tamtejszą zabudową. Z drugiej jednak strony, jak przekonuje Sielicki, “mógłby doskonale podkreślić dawny zabytkowy charakter tego placu i ponownie stać się jego symbolem.”

Przeczytaj również:

Źródło: gazetawroclawska.pl