Stworzyła ikony dizajnu. Nie żyje Danuta Duszniak, polska projektantka ceramiki użytkowej w stylu New Look

2025-02-19 7:43

Projektantka Danuta Duszniak marzyła, by studiować malarstwo, ale ostatecznie uznała, że to nie jej pasja. Wybrała ceramikę i tworzyła ikony polskiego dizajnu. Wielka miłośniczka Gaudiego. Przez lata związana z IWP i zasłużona projektantka Instytutu. "Myślę, że plastyka jest bardzo niedocenionym przedmiotem. Powinna być prowadzona w szkołach jako obowiązkowe zajęcia i traktowana na równi z innymi dziedzinami" - powiedziała w wywiadzie kilka lat temu. - Wiek nie przekreśla możliwości twórczych. Projektując, nie czuję ciężaru swoich lat - dodała.

Gala konkursu Dobry Wzór 2023
Autor: serwis prasowy
Tak powstają ręcznie malowane naczynia w Fajansie Włocławskim

Po długiej chorobie odeszła osoba pełna serca i ciepła, która na co dzień wnosiła do naszego ośrodka spokój, uśmiech i niezwykłą życzliwość. Była wybitną projektantką ceramiki użytkowej, a jej talent i dorobek artystyczny zostały uhonorowane prestiżowym Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” - poinformował 17 lutego 2025 Dom opieki Pilaszków na Facebooku. - Pani Danuto, dziękujemy za każdą piękną chwilę spędzoną razem.

Nie żyje polska projektantka ceramiki

Jeśli interesujecie się polskim wzornictwem, znacie styl New Look i to nazwisko: Danuta Duszniak. To polska projektantka ceramiki, która zasłynęła właśnie zastosowaniem charakterystycznego dla lat 50. stylu New Look. Jest autorką kilkudziesięciu wzorów ceramiki. Urodziła się 25 marca 1926 roku we Lwowie. Rok temu przyznano jej Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis podczas 30. edycji konkursu Dobry Wzór - razem z inną projektantką Instytutu Wzornictwa Przemysłowego - Alicją Gutkowską-Wyszogrodzką. Medal przyznany jest przez ministra kultury. Ostatnie lata życia artystka spędziła w Domu Seniora i... nadal tworzyła. Miała prawie 99 lat.

Czytaj też:

Projektantki, które tworzyły historię polskiego designu

Artystka związana była przez lata właśnie z warszawskim Instytutem Wzornictwa Przemysłowego. Przyjmuje się, że to autorka 60 wzorów ceramiki użytkowej. Projektowała nie tylko serwisy, które były w polskich domach - jak kultowy dziś serwis kawowy Prometeusz (1959) - ale i naczynia dla zakładów gastronomicznych, barów mlecznych, hoteli czy serwisy dla statków żeglugi morskiej.

Co ciekawe, sama nie pamiętała, ile, rzeczy zaprojektowała. 

- Trudno powiedzieć, może kilkadziesiąt, a może nawet kilkaset. Nie katalogowałam ich w żaden sposób. Kończyłam jeden i zabierałam się za następny - mówiła dla w wywiadzie dla "Dwutygodnika".

Nie tylko nie pamiętała wszystkiego, co zaprojektowała, ale i nie przywiązywała wagi do swoich prac. 

Miałam serwis kawowy „Prometeusz”, ale podarowałam go ważnej dla mnie osobie. Inne przedmioty przekazałam powstającemu Muzeum Wzornictwa w Warszawie. Nigdy nie przywiązywałam się do swoich projektów. Żyłam nimi do momentu skończenia; potem traktowałam je po macoszemu – wypuszczałam w świat i przestawałam mieć do nich emocjonalny stosunek - mówiła w rozmowie z Moniką Stelmach dla "Dwutygodnika" w listopadzie 2017.

Ceramika New Look i IWP 

Studia rozpoczęła w 1947 roku na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, w pracowni ceramiki. Ale chciała studiować malarstwo. Jednak szybko się zniechęciła i wybrała specjalizację "ceramika artystyczna". W 1952 roku po skończeniu studiów młodziutka Danuta Duszniak została zatrudniona przez Wandę Telakowską w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego. Tu pracowała do 1968 roku.

Czytaj też:

Szkło Drostów z Huty Szkła Ząbkowice - jak rozpoznać?

Kiedy w 1968 IWP przeszedł reformę, trafiła do do Instytutu Szkła i Ceramiki. Tu pracowała do 1972.

Narzucono mi tam projektowanie sanitariatów. Kazałam się nazywać „babą klozetową”, żeby nadać temu prześmiewczą formę. Ale broń Boże nie uważałam, że to mnie degradowało jako artystkę - mówiła w cytowanym wywiadzie dla "Dwutygodnika". - Sanitariaty nie pozostawiały mi za wiele pola dla wyobraźni. A ja chciałam projektować, rozsadzała mnie energia.

Ćmielów. Porcelana różowa. Filiżanka z zestawu Prometeusz.
Autor: Wikimedia Commons

Projekty Danuty Duszniak

Najbardziej znane projekty Danuty Duszniak to:

  • wazony Rock and Roll,
  • Flora,
  • Kostka,
  • Pień,
  • Trojak,
  • Bliźniaczki,
  • Bulwa,
  • popielniczki Liść oraz Cymbał,
  • serwisy do kawy Prometeusz,
  • Kolumb,
  • Koko,

Nagrody Danuty Duszniak

Nagrody przyznane przez Ministerstwo Kultury i Sztuki dostała w latach 1956, 1957, 1970, 1971 oraz w 2021. W roku 1967 otrzymała Srebrny Krzyż Zasługi za pionierskie zastosowanie w okresie powojennym stylu określanego jako „Polski New Look".

Projekty Danuty Duszniak są w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Pomorskiego w Toruniu, Muzeum Porcelany w Wałbrzychu, Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku, Muzeum w Gliwicach, Muzeum w Faenzie ( Włochy) oraz w kolekcjach prywatnych - jak czytamy na Facebooku na stronie Danuta Duszniak Projekt DaDu.

Porcelana z PRL. Zdjęcia

Architektura-murator. Podcast 30/30
Grzegorz Piątek. Słuszne piękno architektury