Baccarat: kryształy nie tylko na stół. ENCYKLOPEDIA MAREK
Firma Baccarat świętowała niedawno 250. urodziny. Kryształy z tej znakomitej wytwórni europejskie stoły – a także konsole, gerydony i toaletki – zdobią jednak od lat mniej więcej dwustu. Jaką drogę od połowy XVIII wieku do dziś przeszedł Baccarat?
Autor: Thinkstockphotos.com
Baccarat – kryształowy żyrandol w Pałacu Dolmabahce w Stambule
Huta Szkła Świętej Anny – jak nazwano zakład otwarty w 1764 r. w niewielkiej miejscowości Baccarat na północnym wschodzie Francji – powstała z polecenia Louis-Josepha de Montmorency-Lavala, biskupa Metzu i pana okolicznych ziem. Zgodnie z decyzją Ludwika XV huta miała produkować zarówno naczynia dekorowane, naśladujące wyroby importowane dotąd z Czech, jak i szkło okienne. Pierwsze wyroby Baccarat to więc zarówno szklana zastawa stołowa, jak i szyby oraz lustra srebrzone i zwierciadła rtęciowe.
Czytaj też: Styl Ludwika XV. Jak go rozpoznawać? >>>
W ciągu dwudziestu lat fabryka w Baccarat stała się trzecią co do wielkości hutą szkła we Francji, a zarazem w Europie. Znakomitym manufakturom kryształów ołowiowych w Saint-Louis-lès-Bitche i w Saint-Quirin ustępowała wówczas jednak nie tylko wielkością produkcji, ale i jakością wyrobów. I jedna, i druga stopniowo jednak rosła – aż do wybuchu rewolucji francuskiej 1789 roku. Po trwających niemal ćwierćwiecze zmaganiach kolejnych właścicieli z burzami przechodzącymi przez ich kraj i cały kontynent, w roku 1813 wygaszono ostatnie dwa piece zakładu.
Baccarat: od szkła do kryształów
Nowe otwarcie w dziejach wytwórni w Baccarat przyszło w roku 1816 wraz z przemysłowcem i finansistą nazwiskiem Aimé-Gabriel d'Artigues. Ten arystokrata i człowiek interesu w jednej osobie był właścicielem m.in. huty szkła kryształowego w Vonêche na terenie Niderlandów. Wysyłanie jej wyrobów nad Sekwanę wiązałoby się z bardzo wysokimi opłatami celnymi. Wobec tego po zakupie nieczynnej Huty Świętej Anny d'Artigues wystąpił do Ludwika XVIII o zgodę na przywóz do Francji 10 tys. kwintali surowych wyrobów kryształowych z Vonêche do oszlifowania i wycyzelowania, w zamian za co zobowiązywał się uruchomić produkcję szkła w Baccarat na nowo. Uzyskawszy stosowne zezwolenia, wiosną 1816 roku d'Artigues przeniósł swą niderlandzką wytwórnię do Francji, a dawną hutę przemianował na Zakłady Vonêche w Baccarat. Był to początek drogi wytwórni do jej wielkiego, światowego sukcesu.
Od razu po wznowieniu produkcji w Baccarat tamtejsze kryształy olśniewały – zachwycały jakością masy szklanej i urodą zdobień. Co ciekawe, tamtejsze wyroby nie powstawały w technologii kryształów czeskich, lecz w zrekonstruowanej dawnej technologii angielskiej, przed rewolucją rozwijanej w manufakturze Saint-Louis-lès-Bitche.
Kryształy z Baccarat: droga na szczyt
Rok 1823 przyniósł wytwórni kryształów w Baccarat zamówienie od Ludwika XVIII, pierwsze z długiej serii obstalunków składanych przez monarchów i szefów państw z całego globu. W roku 1825 zaś pojawił się serwis Harcourt, jedna z ikon firmy Baccarat – nie tyle zaprojektowana w tym okresie, co raczej w celach reklamowych nazwana wówczas w ten sposób linia kieliszków kryształowych oparta na wzorach przywiezionych dekadę wcześniej z Niderlandów.
Istotna zmiana w ofercie fabryki nastąpiła w 1841 roku, gdy trzydziestoletni inżynier nazwiskiem François-Eugène de Fontenay rozpoczął w Baccarat produkcję kryształów kolorowych. Rynkowym przebojem stały się m.in. szalenie popularne przez kolejnych 80 lat wielobarwne przyciski do papieru.
Rozsyłane na cały świat kryształowe naczynia, wazony, świeczniki i flakony na perfumy sygnowane (wówczas grawerowanym, później wytrawianym lub piaskowanym) logo Baccarat w latach 60. XIX wieku ostatecznie przypieczętowały sławę francuskiej wytwórni jako producenta kryształów najwyższej jakości. Od tego momentu aż do teraz Baccarat jest jednym z imion luksusu.
Baccarat dziś: biżuteria kryształowa i projekty Philippe'a Starcka
Upływ lat, dekad i epok w dziejach wytwórni kryształów Baccarat zaznaczał się i dalej zaznacza zmieniającą się stylistyką wyrobów, zawsze modną, efektowną, ale przede wszystkim elegancką.
Baccarat dumnie przypomina o własnej historii – 200-lecie założenia Huty Świętej Anny uczcił wielką retrospektywą w salach Luwru, 230-lecie z kolei – prezentacją nieprawdopodobnej wielkości kandelabru na 230 świec). Śmiało jednak spogląda i w przyszłość. Na recesję pierwszej połowy lat 90. zareagował m.in. rozwinięciem produkcji flakonów na perfumy, a także pierwszymi modelami biżuterii kryształowej.
W roku 2005 z kolei zaprosił do współpracy słynnego Philippe'a Starcka, który w głośnej kolekcji Darkside najsłynniejsze wzory wyrobów użytkowych i ozdobnych marki Baccarat – od kieliszków i szklanek z linii Harcourt po żyrandol Zenith – zaprezentował w wersjach z kryształu barwionego w masie na czarno.
