Za co kochamy Skandynawię? Styl, design i kultura Północy

2017-02-02 13:31

Z czym kojarzy się Skandynawia? Wymieniać można wiele: doskonały dizajn (styl skandynawski!) i architektura. Bogate tradycje, ciekawe postacie ze świata muzyki, filmu, literatury. Pyszna kuchnia, piękne krajobrazy… W Skandynawii każdy znajdzie coś dla siebie. Oto wybrane przykłady.

Skandynawia to region na północy Europy składający się z trzech krajów: Danii, Norwegii i Szwecji. Łączy je historia – w latach 1397-1523 tworzyły nawet jedno królestwo. Duże podobieństwa widać też w językach poszczególnych krajów, zainteresowaniach, architekturze, kuchni i wspaniałych krajobrazach. Skandynawia to również ulubiony kierunek dla fanów designu i wnętrz.

Skandynawia, czyli styl skandynawski

Styl skandynawski cieszy się ogromną popularnością w aranżacji wnętrz. Kojarzy się z jasnymi, rozświetlonymi pomieszczeniami, bielą, delikatną szarością, a także naturalnymi materiałami – od drewna po len i bawełnę. Choć na pierwszy rzut oka może się wydawać oszczędny, daje ogromne pole manewru. Dlaczego? Ponieważ skandynawskie wnętrza lubią łączenie z innymi konwencjami: stylem vintage (zwrot ku wiekowemu wzornictwu), industrialnym, nowoczesnym, a nawet prowansalskim. Geneza stylu skandynawskiego jest prosta: chodziło o maksymalne wykorzystanie światła w trudnym klimacie. Zimą bowiem słońce jest bardzo krótko widoczne nad horyzontem w krajach skandynawskich.

Nie przegap: Styl skandynawski - inspiracje - GALERIA ZDJĘĆ >>>

Flaga Finlandii

Autor: pixabay.com

Co z tą Finlandią?

Warto podkreślić jedno: Finlandia nie zalicza się do krajów skandynawskich, a Finowie nie uważają się za Skandynawów. Mylące może być sąsiedztwo geograficzne, a do niego dochodzi wspólna historia (Finlandia przez kilka wieków była pod panowaniem Szwecji). Nawet kultowe opowieści o Muminkach napisała Finka, ale w języku szwedzkim. Z kolei fiński design wiele łączy ze skandynawskim. Niemniej pamiętajmy też, że Finowie mówią całkiem odmiennym językiem – z tej samej rodziny co estoński i… węgierski!

Przywiązanie do natury

Skandynawowie kochają i szanują przyrodę. Szwedzi wiodą prym, jeśli chodzi o segregację odpadów i maksymalne wykorzystanie surowców wtórnych. Norwegowie zaś hołdują zwyczajowi, by oprócz nowoczesnego mieszkania mieć jeszcze chatkę skrytą w górach. Przywiązanie do natury nie powinno zresztą dziwić, jeśli wokół znajdują się tak wspaniałe plenery. Szczególnie Norwegia ze swoimi fiordami uchodzi za jeden z najpiękniejszych krajów na świecie. Skandynawia to również mnóstwo lasów, dlatego pozyskiwanie drewna jest łatwe i odbywa się bez szkody dla środowiska. Ten surowiec zresztą króluje we wnętrzach w stylu skandynawskich. Designerskich odwołań do natury jest więcej – popularne są chociażby nadruki na tkaninach ze zwierzętami leśnymi.

Warto wiedzieć: liczne odwołania do świata przyrody znajdziemy w duńskiej filozofii hygge.

Design i moda – dwie szwedzkie potęgi

Wizytówkę Szwecji stanowią dwie wielkie firmy znane na całym świecie. Jedną z nich jest IKEA, której właściwie nie trzeba przedstawiać. Nazwa to skrót pochodzący od pierwszych liter imienia i nazwiska założyciela (Ingvar Kamprad), farmy i miejscowości, w której się wychował (Elmtaryd i Agunnaryd). Produkty marki wyróżniają się prostym, skandynawskim designem, a samodzielne składanie mebli i dodatków to inny znak rozpoznawczy Ikei. Wiele rodzin, urządzając swoje pierwsze mieszkanie, śmiało korzysta z atrakcyjnych rozwiązań szwedzkiej marki.

Zobacz też: Salon w stylu skandynawskim - biel i szarość >>>

Drugą szwedzką potęgą jest sieć odzieżowa H&M. Skrót pochodzi od nazw dwóch pierwszych sklepów prowadzonych przez założyciela Erlinga Perssona: Hennes i Mauritz. Założeniem działalności było oferowanie wysokiej jakości ubrań w korzystnych cenach. Firma H&M często zaprasza do współpracy znanych projektantów mody (m.in. Stella McCartney, Karl Lagerfeld, Jimmy Choo, Alexander Wang). Do kolekcji, które są owocem kooperacji, zawsze ustawiają się długie kolejki w sklepach. Firma H&M rozszerzyła też swoją ofertę o produkty dla domu (H&M Home).

Skandynawski design na topie

Skandynawski design to jednak nie tylko IKEA! Wiele innych marek na dobre zadomowiło się na rynku wnętrzarskim. Warto wymienić takie, jak np. Bloomingville, Muuto, Sagaform, Hay, Menu, Ferm Living, By Lassen, Broste Copenhagen, Normann Copenhagen czy popularne w Polsce BoConcept. Duńczycy słyną też ze znakomitej porcelany. Produkuje ją kilka firm, w tym Royal Copenhagen. Prostota i uniwersalność skandynawskiego designu, liczne inspiracje naturą i stonowane kolory odpowiadają za ogromny sukces wzornictwa z Północy.

Uwaga: wiele firm z Finlandii, takich jak np. Marimekko czy Iittala, oferuje produkty właśnie w stylu skandynawskim.

Skandynawia pamiątki
Autor: Thinkstockphotos.com Konik z Dalarny, łoś i... troll - kilka symboli Skandynawii

Symbole Skandynawii: wnętrzarskie pamiątki z podróży

Warto zwrócić uwagę na ciekawe drobiazgi, które często przywozi się jako pamiątki z podróży ze Skandynawii. Konik z Dalarny to drewniana, ręcznie malowana figurka stanowiąca jeden z symboli Szwecji. Kiedyś wieszano ją nad wejściem do domu, by odstraszała złe duchy. Dziś służy głównie ozdobie. Zarówno ze Szwecją, jak i Norwegią kojarzą się też figurki łosi i reniferów. Obydwa zwierzaki pojawiają się na kubkach, ubraniach i różnych akcesoriach dla domu. W pamiątkowych drobiazgach z Północy widać przywiązanie do dawnej mitologii skandynawskiej – stąd też np. roześmiane figurki trolli.

Nie przegap: Skandynawska kuchnia - czarno-białe wnętrze z elementami retro >>>

Łowcy modowych perełek powinni pamiętać o słynnych sznurowanych „gumowcach”, opatrzonych logo Ilse Jacobsen Hornbæk, które zresztą powstały przez przypadek. W duńskim mieście Hornbæk politolog Jacobsen odkupiła od koleżanki sklep obuwniczy. Po kilku latach „stania za ladą” podjęła decyzję o samodzielnym zaprojektowaniu butów i stworzeniu własnej marki. Skandynawia to również ciepłe wełniane swetry z Norwegii i Wysp Owczych.

Od Bergmana do Larsa von Triera

Kinematografia skandynawska kojarzy się np. z wielkim reżyserem szwedzkim Ingmarem Bergmanem. Trudne, wymagające i dość mroczne filmy podejmujące tematykę egzystencjalną na trwale wpisały się w kanony światowego kina. Warto wymienić chociażby „Siódmą pieczęć”, „Milczenie” czy „Tam gdzie rosną poziomki”. Do dziś stanowią i wyzwanie, i źródło inspiracji dla kolejnych pokoleń. Współcześni kinomaniacy i miłośnicy seriali dobrze zaś znają aktorską rodzinę: Stellana Skarsgårda i trzech jego synów, czyli Alexandra („Czysta krew”), Gustafa („Wikingowie”) czy Billa („Hemlock Grove”). Stellan Skarsgård zagrał też w kilku filmach duńskiego reżysera skandalisty, czyli Larsa von Triera (m.in. „Tańcząc w ciemnościach”, „Melancholia”, „Nimfomanka”). Jeśli chodzi o kino duńskie, nie można pominąć najsłynniejszej produkcji z tego kraju: „Gangu Olsena”. Od kilku lat dużym uznaniem cieszy się też duński aktor Mads Mikkelsen.

Most nad Sundem

Autor: pixabay.com

Most duńsko-szwedzki

Najdłuższy most na świecie, łączący dwa państwa, znajduje się nie gdzie indziej, jak między Kopenhagą a Malmö. Øresundsbron (most nad Sundem) mierzy niemal 8 km, wchodzi w skład 16-kilometrowej przeprawy drogowo-kolejowej. I choć waży 82 tys. ton, prezentuje się lekko i dostojnie (zasługa projektantów, m.in. Nielsa Gimsinga). Jego budowa pochłonęła 20 mld zł, a koszt ma się zwrócić po ok. 35 latach od otwarcia, czyli dopiero za lat 19. Obiekt na dobre wpisał się w krajobraz cieśniny Sund. Stał się ważnym elementem serialu „Most nad Sundem” – kryminału traktującego też o szwedzko-duńskich różnicach i podobieństwach.

Muzyka ze Skandynawii: nie tylko ABBA

Jeśli Szwecja, to ABBA, czyli jeden z najlepszych towarów eksportowych kraju. Zespół był aktywny 10 lat (1972-1982) i wylansował wiele niezapomnianych hitów. Powstał z nich zresztą popularny musical „Mamma Mia!”. Będąc w Sztokholmie, nie można pominąć nowoczesnego Muzeum Abby. Interaktywne rozrywki, jak śpiewanie na scenie z hologramami członków zespołu czy zabawa w DJ-a dostarczają wiele radości nie tylko fanom grupy. Szwedzka muzyka to również popowo-rockowy duet Roxette i popularny zwłaszcza w latach 90. zespół Ace of Base. W ostatnich latach dużą popularność na świecie cieszy się skandynawska muzyka elektroniczna (np. norweski Röyksopp i szwedzkie The Knife).

Od literatury dziecięcej po kryminały

Szwedzi mają duży wkład w rozwój literatury dziecięcej. Kultowe „Dzieci z Bullerbyn” Astrid Lindgren liczą już 70 lat, a do dziś dostarczają mnóstwa rozrywki najmłodszym czytelnikom. Inna znana postać to rudowłosa Pippi Långstrump (Pippi Pończoszanka) z książki tej samej pisarki. Po szwedzku napisane zostały także opowieści o Muminkach, choć autorką była Finka Tove Jansson. Z Danii zaś pochodzi autor słynnych baśni Hans Christian Andersen („Calineczka”, „Mała syrenka”, „Brzydkie kaczątko” czy „Królowa śniegu”).

Ostatnie kilkanaście lat upłynęły zaś pod znakiem skandynawskich kryminałów. Modę na literackie wyprawy na północ rozpoczął Stieg Larsson, autor bestsellerowej trylogii „Millenium”. Czytelnicy chętnie sięgają po kryminały zarówno szwedzkie, jak i norweskie. Wśród najpopularniejszych autorów warto wymienić Camillę Läckberg, Karin Fossum, Jo Nesbø czy Henninga Mankella.

A co dla Was jest najciekawsze w Skandynawii? Podzielcie się w komentarzach!