Szkło kryształowe: poznaj techniki szlifu szkła i klasyczne zdobienia

2023-03-17 12:59

To nie przypadek, że szkło kryształowe czaruje grą światła przypominającą blask brylantu. Technika szlifu szkła, a z nią i paleta klasycznych zdobień, została zaczerpnięta z pracowni jubilerskich. Poznaj przykłady zdobień na szkle kryształowym.

Spis treści

Co to jest szkło kryształowe?
Szkło kryształowe, czyli szlify i zdobienia
Szkło rżnięte a szkło prasowane
7 przykładów zdobienia szkła kryształowego
Szkło i porcelana w kuchni - zobacz GALERIE ZDJĘĆ

Co to jest szkło kryształowe?

Szkłem kryształowym nazywa się szkło zawierające tlenek ołowiu – PbO. Szlachetny surowiec zawdzięcza temu dodatkowi szczególny blask, powstający wskutek załamywania się światła w ściankach naczyń, a po wykonaniu szlifów także zdolność do rozszczepiania światła, czyli migotania wszystkimi kolorami tęczy. Właśnie te walory kryształowej zastawy najbardziej cenią odbiorcy. Wytwórcy z kolei chętnie wykorzystują relatywną miękkość tego rodzaju szkła, ułatwiającą rżnięcie czy grawerowanie wyrobów.

Szkło kryształowe, czyli szlify i zdobienia

Sam zaś rozkwit sztuki zdobienia szkła przez szlifowanie zawdzięczamy rozwojowi warsztatów obróbki kamieni szlachetnych. Stamtąd właśnie wzięto m.in. wirujące metalowe tarcze, pozwalające na stosunkowo szybkie i łatwe wykonywanie cięć.

Początkowo również dekoracje nakładane na szkło były trawestacją szlifów znanych z wyrobów jubilerskich. Tego typu charakter ma szlif brylantowy, w którym siatka cięć daje efekt naczynia wysadzanego klasycznie opracowanymi diamentami.

Czytaj:

Riedel - słynne kryształowe kieliszki do wina

Baccarat: kryształy nie tylko na stół

Szkło rżnięte a szkło prasowane

Z czasem jednak wykształciły się odrębne wzorce zdobienia szkła kryształowego przez rżnięcie i grawerowanie (szczególnie efektowne w przypadku wyrobów dwu- i wielobarwnych), a także złocenie czy malowanie. W ciągu wieków techniki stosowane do wyrobu kryształowych kieliszków ulegały licznym zmianom.

Najważniejsza z nich – jak przekonuje Elżbieta Trzewiczek-Pietkiewicz z Huty Julia – dokonała się w początkach XIX stulecia, gdy opracowano technologię formowania szkła przez prasowanie. Był to punkt wyjścia do późniejszej automatyzacji produkcji naczyń kryształowych. Współcześnie niełatwo odróżnić kieliszki prasowane od wydmuchiwanych ręcznie. Na naczyniach prasowanych na ogół można jednak zauważyć pozostałości szwu, czyli śladu po zestawianiu dwóch części formy.

Ponadto szkło prasowane ma ścianki o stałej grubości, podczas gdy szkło dmuchane ręcznie jest cieńsze u góry, a masywniejsze w niższych partiach. Wreszcie szlif w szkle prasowanym jest bardziej obły i płytszy niż w wydmuchiwanym. Poszukując kryształów najbliższych szklarskiej tradycji, warto zwracać na to uwagę.

Czytaj:

Jak czyścić kryształy?

Kuchnia - inspiracje - GALERIE ZDJĘĆ

7 przykładów zdobienia szkła kryształowego

Szlif brylantowy: tradycyjny szlif brylantowy – złożony z ośmiu krzyżujących się cięć – świetnie wygląda nie tylko na kryształach bezbarwnych. Klasyczne dekoracje niezmiennie zachwycają, odczytywane przez projektantów wciąż na nowo.

Mocny kolor: kryształy powlekane, czyli dwubarwne, dają niezwykłe efekty estetyczne. Głęboki szlif podkreśla zarazem szlachetną masywność naczynia i atrakcyjne zestawienia kolorystyczne.

Delikatny odcień: szkło kryształowe barwione w masie urzeka subtelnością. Stanowi też świetne tło dla zdobień w rodzaju grawerunku, złocenia czy malowania.

Jasno i przejrzyście: doskonała przejrzystość szkła kryształowego i gustowna, powściągliwa dekoracja – szlachetna prostota naczyń skłania do kontemplacji barw znakomitych trunków.

Nowoczesna klasyka: najbardziej tradycyjne wzory zdobienia naczyń kryształowych opierały się na dużej liczbie drobnych cięć. W tzw. siatce wiedeńskiej, dawniej często stosowanej do wypełniana pustych pól na szkle, w jednym punkcie krzyżowało się aż 16 cienkich linii. Dziś jednak w modzie jest prostota. Wracają więc m.in. formy stylu biedermeier i art déco, o geometryzujących kształtach podkreślonych tzw. szlifem obłym, czyli fasetowaniem.

Klasyczne wzorce: choć kryształowe kieliszki to bardzo tradycyjny element eleganckiej zastawy, projektanci wciąż poszukują dla nich nowych kształtów i nowych zdobień. Forma integrująca czaszę i nóżkę oraz rytmiczny klinowy szlif, akcentujący zespolenie obu części naczynia, to jeden z licznych pomysłów na reinterpretację klasycznego wzorca. W wielobarwnych refleksach nawet najbardziej nowoczesnych czy wręcz futurystycznych kryształowych naczyń zawiera się nie mniej blasku niż w wyrobach sprzed dekad.

Nowoczesne formy: dużą popularnością cieszą się kryształy o formach nowoczesnych, ale wyraźnie osadzonych w tradycji. Klasyczny kształt uwspółcześniony żywym kolorem i prostym szlifem świetnie sprawdzi się na stole wielopokoleniowej rodziny.