Antyki: sekretarzyk, sekretera, schreibkomoda, czyli dawne meble do pisania

2017-04-22 0:42

Antyki pełniące funkcję mebli do pisania na ogół kojarzą się wyłącznie z przepastnymi biurkami wspartymi na dwóch szafkach, wykwintnymi sekretarzykami oraz niewielkimi stolikami. Na przestrzeni wieków mebli tego rodzaju wykształciło się jednak znacznie więcej.

Zobacz galerię 10 zdjęć

Autor: agencjafree/living4media

Pękata komoda z finezyjnymi uchwytami, dzieło sztuki użytkowej w stylu Ludwika XIV, to mebel dekoracyjny i... bardzo praktyczny. Ma mnóstwo szuflad, mniejszych i większych, które pomieszczą papiery i inne potrzebne do pracy akcesoria.

Spis treści

Antyki, starocie i stylowe meble do pisania
Antyczne biurka na szafkach i na nogach
Biurka damskie, meble do pisania dla pań
Więcej o antykach: oglądaj galerie zdjęć!

Antyki, starocie i stylowe meble do pisania

Najdawniejsze znane meble do pisania to średniowieczne pulpity o ukośnym blacie i, rzecz jasna, stoły. W epoce renesansu i baroku stoły do pisania niewiele różniły się od stołów jadalnianych – oprócz mniejszych rozmiarów na ogół wyróżniał je jedynie staranniej wykończony blat. I to nie było jednak regułą, bo w wiekach dawnych stoły gabinetowe bywały przykrywane suknem tak jak stoły jadalniane – obrusem. Reliktem tej tradycji wciąż jeszcze bywają stoły komisji wyborczych, egzaminacyjnych i konkursowych, obowiązkowo przykrywane zieloną materią.

Antyczne biurka na szafkach i na nogach

Z połączenia zalet stołu do pisania i komody służącej do przechowywania materiałów i przyborów piśmienniczych w XVII wieku narodziło się biurko – mebel z blatem opartym na szafkach z szufladami. Sprzęty tego typu, zwłaszcza gdy miały pełnić funkcje reprezentacyjne i unaoczniać prestiż posiadacza, opracowywano bardziej dekoracyjnie niż wcześniejsze stoły. Ich formy wcielały kolejne zmiany meblarskich mód – od kolejnych odsłon baroku, przez rokoko, różne oblicza klasycyzmu, styl Ludwika Filipa, historyzm i eklektyzm, po prądy modernistyczne: secesję, art deco, styl Bauhausu i modernizm powojenny.

Styl lat 60. Poznaj powojenny modernizm! >>

Warto w tym miejscu dodać, że choć popularnie spotykane także dziś biurka w duchu eklektyzmu, secesji i art deco mają szafki sięgające od podłogi do blatu, w XVII i XVIII stuleciu na ogół miały nogi sięgające co najmniej do połowy wysokości mebla (typ bureau Mazarin oraz bureau du Roi Louis XV; to ostatnie z blatem zamykanym pod cylindryczną pokrywą). Jednocześnie typ bureau ministre, z rzędem szuflad ukrytych w szerokości oskrzyni, wcielał klasyczną formę stołu do pisania.

Biurka – starocie i antyki. Co warto kupić? >>

Popularne na rynku antyków i staroci są ikoniczne meble do pisania – sekretarzyki i sekretery, w różnych odmianach stylistycznych wytwarzane od co najmniej XVII wieku po połowę wieku XIX, a następnie reprodukowane w niezliczonych egzemplarzach w okresie historyzmu i eklektyzmu. Warto w tym miejscu przypomnieć, czym oba meble się od siebie różnią. Otóż sekretarzyk to rodzaj biurka z nadstawką (z przestrzenią na nogi pomiędzy szafkami dźwigającymi blat), zaś sekretera to typ komody z odkładaną klapą, która kryje szufladki, po otwarciu zaś – na ogół wsparta na wysuwanych podporach – służy za przestrzeń do pracy.

Zobacz galerię 16 zdjęć

Autor: Michał Przeździk-Buczkowski

Stół historyzujący będzie dobrze wyglądał i w stylizowanym, i w nowoczesnym wnętrzu. Zagrają z nim zarówno proste, jak i ozdobnie opracowane krzesła.

Antyczne czy po prostu stare sekretarzyki i sekretery reprezentują zarówno wszystkie style dawne w meblarstwie, jak i – co mniej oczywiste – na równi z biurkami odzwierciedlają przemiany estetyczne XX wieku – od secesji, przez styl Bauhausu i art deco, po styl lat 50., 60. i 70. Istnieje jednak typ mebla do pisania charakterystyczny właściwie tylko dla jednej epoki. Otóż pragmatyczny Biedermeier zrodził odpowiedni do niewielkich mieszkań, a zwłaszcza do kawalerskich pokoi typ schreibkommode. Szrajbkomoda, jak zwykło się spolszczać jej nazwę, to quasi-komoda, w której jednak górną szufladę zastępuje uchylna klapka kryjąca wysuwany blat oraz zespół przegródek i szufladek na dokumenty oraz przybory piśmiennicze.

Biurka damskie, meble do pisania dla pań

Odrębną grupę mebli do pisania wśród antyków i staroci stanowią biurka damskie. Te niewielkich rozmiarów sprzęty dzielą się na dwie grupy. Pierwszą tworzą meble przeznaczone bezpośrednio do pisania oraz przechowywania listów i dokumentów, drugą – te służące przede wszystkim pielęgnacji urody, ale wykorzystywane również w celach piśmienniczych. Dawne biureczka pierwszego typu to przede wszystkim drobniejsze formy sekretarzyków, sekreter i stolików do pisania (na ogół wykończone wykwintniej i dekorowane bardziej bogato niż meble wykonywane na potrzeby panów), a także bonheur de dame. To ostatnie na ogół miało formę drobnych rozmiarów (blat np. 60x40 cm) stolika z szufladą oraz nadstawką z przegródkami i szufladkami, zamykaną klapą lub roletą. Odłożona poziomo klapa tworzyła dodatkową powierzchnię do pisania; w przypadku mebli z roletą temu samemu służył często wysuwany blacik.

Zobacz galerię 28 zdjęć

Autor: Mariusz Bykowski

Stare krzesła reprezentujące różne epoki i style mogą stworzyć atrakcyjny zestaw.

Drugi typ damskich biureczek to przede wszystkim klasyczna toaletka, której liczne szufladki i schowki mogły pomieścić nie tylko kosmetyki i biżuterię, lecz także mniej lub bardziej sekretne listy. Ponadto coiffeuse – analogiczny mebel, zgodnie z nazwą służący układaniu fryzur, którą to czynność ułatwiało trójdzielne lustro z ruchomymi częściami skrajnymi. Wreszcie – poudreuse, w dawnej Polsce znana jako pudreza. Mebel ten najczęściej miał postać prostokątnego stolika z rozkładanym na boki blatem i lustrem pod klapą w środkowej części oraz z licznymi schowkami pod linią blatu. Jak sama nazwa wskazuje, pierwotnie, tzn. w XVII wieku, pudreza służyła do przechowywania przyborów do pudrowania twarzy oraz powszechnie używanych w tym okresie białych peruk. W XIX wieku ponownie doceniono walory tego mebla, bardziej niż toaletka wielofunkcyjnego – po zamknięciu klapy z lustrem i odłożonych na bok blatów mebel mieszczący kosmetyki, listy i inne skarby właścicielki wyglądał jak klasyczne biurko czy stolik.