Meble eklektyczne. Czym jest eklektyzm i styl eklektyczny?
Style w meblarstwie: eklektyzm. Meble eklektyczne – zwłaszcza kredensy, szafy, krzesła i stoły – są w Polsce cenione ze względu na dekoracyjne formy z bogactwem ornamentu i wysoką jakość wykonania. Do współczesnych wnętrz te stylowe meble wprowadzają ducha przeszłości. Co ciekawe, temu samemu – przypominaniu o czasach minionych – meble eklektyczne służyły już sto i więcej lat temu, tuż po opuszczeniu pracowni stolarskich.
Autor: Mariusz Bykowski
Eklektyczny stolik klapak. Charakterystyczne dla stylu toczone podpory oraz ozdobne mosiężne ciągadła szuflad.
Spis treści
- Meble eklektyczne: eklektyzm źródła stylu
- Meble z duszą do przechowywania - zobacz inspiracje od Yestersen
- Meble eklektyczne: jak je rozpoznawać?
- Meble eklektyczne we współczesnym wnętrzu
- Galerie zdjęć: styl eklektyczny w aranżacji wnętrz
Styl eklektyczny charakterystyczny jest dla meblarstwa środkowoeuropejskiego. Rozwijał się w Niemczech – również na ziemiach polskich zagarniętych przez Prusy wskutek rozbiorów – a także w Austro-Węgrzech i w Rosji. W pozostałych częściach Europy miał jednak odpowiedniki, jak styl Napoleona III we Francji i styl wiktoriański w Anglii. Mimo odrębności estetycznych, z eklektyzmem style te łączyło twórcze czerpanie z repertuaru form dawnych.
Meble eklektyczne: eklektyzm źródła stylu
Styl eklektyczny, który rozwijał się w latach 1850-1910, rodzić się zaczął wówczas, gdy pod wpływem mody francuskiej (styl Ludwika Filipa) proste, wyrosłe z tradycji klasycystycznej formy mebli biedermeierowskich zaczęto ożywiać, stosując dekorację snycerską i ruchliwy profil. Rosnąca potrzeba reprezentacyjności, jaka towarzyszyła ówczesnemu mieszczaństwu, w zetknięciu z filozofią i estetyką historyzmu zaowocowała zaś rozwojem zupełnie nowych form – zresztą bardzo zróżnicowanych.
- Eklektyzm meble
Różnorodność mebli eklektycznych miała kilka źródeł. Jednym z nich był światopogląd epoki romantyzmu, z jej zainteresowaniem przeszłością, ale i z ideologiami narodowymi, poszukującymi kulturowych korzeni poszczególnych nacji. Drugim – zmienna wnętrzarska moda, która, choć pozostawała w ramach historyzmu, wytwórcom mebli najpierw nakazała porzucenie modnych w latach 1840-1860 form neogotyku z jednej strony, a neorokoka z drugiej na rzecz neorenesansu (1860-1880), a później przejście do neobaroku – i znów neorokoka.
Sprawdź też: Biurka – starocie i antyki. Co warto kupić? >>>
Na bogactwo mebli eklektycznych wpływało także zróżnicowanie osobowości twórczych projektantów i gustu klientów. Z tych właśnie względów obiekty te odzwierciedlają rozmaite podejście do stylów historycznych. Jeden biegun to wierne kopie mebli dawnych. Drugi – ten, z którym najpowszechniej kojarzymy w Polsce meble eklektyczne – to sprzęty, w których swobodnie splatają się wpływy różnych estetyk, w dodatku najczęściej łączone z formami nowymi (np. z nieznanymi wcześniej typami mebli). Między tymi dwoma punktami granicznymi mieści się niezwykłe bogactwo realizacji.
Meble z duszą do przechowywania - zobacz inspiracje od Yestersen
Autor: mat. pras. Yestersen
Sideboard (inaczej bufet) przydaje się zarówno w salonie, jak i sypialni czy jadalni. Oprócz zamkniętej przestrzeni do przechowywania zapewnia przestronny blat do estetycznego eksponowania drobiazgów (zdj. Zuiver)
Meble eklektyczne: jak je rozpoznawać?
Dla mebli eklektycznych najbardziej charakterystyczna jest obfita ornamentacja przestrzenna – dekoracyjnemu zestawianiu form (widocznemu zwłaszcza w przypadku mebli z nadstawką, jak kredensy eklektyczne czy eklektyczne sekretarzyki) towarzyszy bogata lub wręcz bardzo bogata snycerka. W jej repertuarze znajdziemy najróżniejsze elementy toczone – od nóg, przez kolumny i półkolumny po wazony i sterczyny w zwieńczeniach – a także najróżniejsze półplastyczne płyciny, różnego typu nakładki, listwy, rozbudowane szczyty. Do popularnych motywów dekoracyjnych należały też maski zwierząt, zwłaszcza lwów. Przykłady tych dekoracji można obejrzeć w powyższej galerii zdjęć.
Warto przy tym dodać, że zarówno bogactwo elementów zdobniczych stosowanych w meblach eklektycznych (pełen repertuar historycznych ozdobników), jak i w ogóle duża liczba tych mebli (wytwarzanych na skalę niemalże masową) było rezultatem pojawienia się maszyn parowych do obróbki drewna. Urządzenia te nie tylko usprawniły produkcję i obniżyły jej koszty, ale też dały wytwórcom mebli eklektycznych niemal nieograniczone możliwości stylistyczne.
Meble eklektyczne na ogół wykonywano z rodzimych gatunków drewna. Na ziemiach polskich był to przede wszystkim dąb, niekiedy także buk lub olcha (łatwo dostępne, a ponadto cenione ze względu na łatwość barwienia na dowolny kolor). Mniej kosztowne meble eklektyczne miały konstrukcję sosnową pokrywaną fornirem – przeważnie dębowym, choć na niektórych z nich pod wpływem mód francuskich stosowano fornir mahoniowy w dekoracyjnych układach. Taką dekorację znajdziemy zwłaszcza na XIX-wiecznych meblach sprowadzanych z Zachodu.
Sprawdź też: Styl lat 60. Poznaj powojenny modernizm! >>>
Oprócz snycerki wielką ozdobą mebli eklektycznych są okucia – przeważnie mosiężne, rzadziej wykonane z brązu. Zarówno kluczyny (oprawy dziurek od klucza), jak i ciągadła (uchwyty) utrzymane w stylu eklektycznym otrzymywały bogatą półplastyczną dekorację, często opartą na stylizowanych motywach roślinnych i zwierzęcych. Efektowną formę często zyskiwały też poboczne metalowe elementy mebla, jak zawiasy czy same zamki.
Oryginalne eklektyczne sofy, fotele i krzesła miały też bardzo ozdobne obicia tapicerskie. Wykonywano je przeważnie ze wzorzystego aksamitu lub pluszu w dość zdecydowanych kolorach (butelkowa zieleń, ciemna czerwień, granat). Krzesła przeznaczone do jadalni oraz te do zasiadania przy biurku chętnie wykańczano skórą, nieraz ozdabianą wyciskanym wzorem i złoceniem. Niezbędnym uzupełnieniem wnętrza w stylu eklektycznym były też ciężkie zasłony, portiery i kotary, mięsiste obrusy oraz wzorzyste dywany.
Meble eklektyczne we współczesnym wnętrzu
Eklektyczne kredensy, krzesła, stoły i szafy chętnie stosuje się we wnętrzach stylizowanych – w dworkach, pałacach, także w restauracjach, hotelach i w domach weselnych, którym właściciele chcą nadać rys dawności. Zespół mebli eklektycznych również w zwykłym mieszkaniu wykreuje nastrój wiejskiej siedziby sprzed stulecia z okładem – o ile tylko te (na ogół masywne) sprzęty we współczesnych wnętrzach znajdą dla siebie dość przestrzeni.
Znakomitym rozwiązaniem jest zawsze kontrastowanie jednego lub zaledwie paru mebli eklektycznych ze sprzętami nowoczesnymi. Eklektyczny stół na toczonych i rzeźbionych nogach świetnie zagra z prostymi krzesłami obitymi skórą, a nawet (o ile nie jest za ciężki) z lekkimi krzesełkami z przezroczystego tworzywa. Przy eklektycznym łóżku dobrze będzie się prezentował ultranowoczesny stolik o organicznej formie. Eklektyczny kredens albo bieliźniarka doskonale sprawdzi się w roli efektownego ośrodka kompozycji z nowoczesnych, choć niekoniecznie całkiem neutralnych mebli. Podobną rolę może grać bogato rzeźbione eklektyczne biurko z dostawionym modernistycznym krzesłem czy efektowny eklektyczny fotel służący w nowoczesnym wnętrzu za estetyczny kontrapunkt.
Sprawdź też:
Jak inwestować w antyki, by zyskać, a nie stracić? >>
Meble antyczne i starocie do renowacji. Co warto kupić, czego nie? >>
Antyki do renowacji: tkaniny, porcelana, platery i inne. Co warto kupić, czego nie? >>
Meble eklektyczne na ogół najlepiej wyglądają w oryginalnym stanie zachowania, z miejscami przetartą i zmatowiałą politurą. W nowoczesnym wnętrzu niekiedy jednak eklektyczny fotel, kanapę albo sekretarzyk lepiej będzie się prezentował po profesjonalnej (wykonanej zgodnie z zasadami sztuki stolarskiej sprzed wieku) renowacji – wówczas zamiast babcinego starocia zobaczymy niezłej klasy mebel dawny.
Eklektycznym meblom tapicerowanym wprowadzanym do współczesnych mieszkań na ogół dobrze robi wymiana tkaniny na jaśniejszą i mniej ozdobną niż pierwotna. Z tego samego powodu – o ile nie jest naszym celem osiągnięcie efektu wnętrza stylizowanego – w towarzystwie mebli eklektycznych warto stosować tkaniny dekoracyjne o lżejszej kolorystyce i bez barokowych ornamentów.
Galerie zdjęć: styl eklektyczny w aranżacji wnętrz
Zobacz zdjęcia i aranżacje wnętrz urządzone w stylu eklektycznym. Jak eklektyzm wygląda dzisiaj...
Autor: Mariusz Bykowski
Najważniejszym meblem w mieszkaniu jest stary, niemal stuletni kredens. Pieczołowicie odrestaurowany zyskał nowy kolor, blat z konglomeratu i „wnękę” z wzorzystych płytek. Razem ze stołem i, również odnowionymi, niebieskimi fotelami tworzy eklektyczną całość ze współczesnymi meblami. GDZIE KUPIĆ: krzesła Masters Kartell – kartellshop.pl; lampy wiszące Cooper Dutchbone – dutchhouse.pl; zastawa stołowa, sztućce, podkładki – NAP; panele podłogowe Quick-Step – podlogi24.net
Autor: Michał Przeździk-Buczkowski
Stół historyzujący będzie dobrze wyglądał i w stylizowanym, i w nowoczesnym wnętrzu. Zagrają z nim zarówno proste, jak i ozdobnie opracowane krzesła.
Autor: pracownia projektowa Odwzorowanie
Wyznacznikiem przy tworzeniu wystroju wnętrza było osadzenie historii w zupełnie współczesnej codzienności.
Autor: www.nooks.se
Niewielka przestrzeń została podzielona na strefy, dzięki czemu w mieszkaniu udało się zawrzeć wszystkie niezbędne elementy.
