Od 150 lat ta sama procedura. Tak powstają krzesła gięte
Krzesła gięte zachwycają swoim kształtem już od 150 lat. Jak to się stało, że drewniane meble o intrygujących wygiętych formach pojawiły się we wnętrzach na całym świecie? Jak przebiega proces produkcji krzeseł giętych? Sprawdzamy!
Krzesła gięte Thoneta
Za ojca krzeseł giętych uważa się Michaela Thoneta, niemiecko-austriackiego stolarza, który opracował metodę gięcia drewnianych elementów w latach 30. XIX wieku.
Thonet próby nad stworzeniem giętych krzeseł rozpoczął od klejenia kilku warstw forniru. Później zaczął eksperymentować z bukowymi prętami, które zmiękczał parą wodną.
Po wielu próbach stolarzowi udało się stworzyć kilka modeli giętych krzeseł w tym słynne krzesło nr 14. To właśnie za nie otrzymał brązowy medal na Światowej Wystawie w Paryżu w 1867 roku.
Fabryki giętych krzeseł Thoneta powstały w XIX wieku również na terenie Polski – najpierw w Jasienicy, później w Radomsku. Obie fabryki działają do dziś, chociaż już pod innymi nazwami – Paged w Jasienicy i Fameg w Radomsku.
Z jakich materiałów wytwarza się krzesła gięte?
Krzesła gięte produkuje się z różnych gatunków drewna, jednak do najlepszych według specjalistów należą buk i dąb.
Rzadziej wykorzystuje się drewno jesionowe i brzozowe. Plastycznością wykazują się również trzciny rotangowe, z których produkuje się meble rattanowe.
Krzesła gięte w szczytowym okresie swojej popularności zdobiły restauracje i kawiarnie, później przyszedł czas na prywatne wnętrza. Dzięki masowej produkcji zapoczątkowanej przez Thoneta, krzesła gięte stały się gorącym towarem we wnętrzach nie tylko w Europie, ale i poza granicami Starego Kontynentu.
Jak produkuje się krzesła gięte?
Proces produkcji krzeseł giętych jest kilkuetapowy. Od czasów działalności Michaela Thoneta nie uległ on większym zmianom – do gięcia mebli wciąż wykorzystuje się siłę ludzkich rąk, chociaż coraz częściej zastępują ją maszyny, które nie tylko usprawniają proces, ale również zmniejszają jego koszty.
Krzesła gięte powstają w 4 etapach:
1. Obróbka wstępna
Elementy przeznaczone do gięcia poddawane są procesom toczenia, strugania i formatowania, które pozwalają uzyskać odpowiedni kształt i wymiar.
2. Obróbka hydrotermiczna
Elementy, z których powstaną krzesła gięte poddawane są następnie obróbce hydrotermicznej, która ma na celu uplastycznienie drewna.
W specjalnych urządzeniach nazywanych parnikami drewniane elementy poddawane są działaniu pary wodnej, która ma odpowiednią temperaturę i ciśnienie. Parametry pary zawsze dostosowywane są do konkretnego materiału.
3. Gięcie
Po uplastycznieniu drewna jest ono gięte mechanicznie na specjalnych gitarkach lub tradycyjnym sposobem w specjalnych aluminiowych formach giętarskich wyposażonych w metalową taśmę (tzw. taśmę Thoneta), która jest dopasowana szerokością do wymiarów giętego elementu. Forma giętarska zapobiega pękaniu elementu i nadmiernemu rozciąganiu się włókien w zaginanym elemencie.
4. Suszenie
Po otrzymaniu upragnionych kształtów, zagięte elementy razem z formami i taśmami poddawane są procesowi suszenia w suszarniach. Proces ten pozwala na utrwalenie kształtu zagiętego elementu.
5. Sezonowanie (stabilizacja)
Po wysuszeniu i wyjęciu z formy oraz taśm, drewniane elementy są sezonowane w celu wyrównania napięć wewnętrznych w strukturze drewna. Głównym celem tego etapu jest stabilizacja kształtu zagiętego elementu.
6. Składanie mebli
Z gotowych, poddanych wieloetapowemu procesowi obróbki elementów, skręca się lub skleja krzesła. Największą popularnością cieszą się krzesła gięte z siedziskami z litego drewna, plecionki wiedeńskiej oraz wyścielone skórą.
Technika gięcia drewna na mokro
Zdarza się, że fabryki krzeseł giętych decydują się na obróbkę drewna na mokro. Polega ona na umieszczeniu drewnianych elementów w basenach wypełnionych wodą. Moczenie drewna trwa od kilku do kilkunastu dni w zależności od gatunku.
Po tym, jak włókna drewna zmiękną i staną się elastyczne, następuje proces gięcia i formowania upragnionego kształtu. Po wysuszeniu elementów zagięcie utrwala się i z gotowych części składa się dane krzesło.
