Klasycyzm - meble z przełomu XVIII i XIX wieku. Jak rozwijał się styl klasycystyczny?
Klasycyzm w sztuce, architekturze i meblarstwie ery nowożytnej dominował od połowy XVIII wieku do lat 30. XIX stulecia. Styl klasycystyczny nie był bynajmniej jednorodny – to raczej pewna tradycja, do której kolejno odwoływały zróżnicowane estetyki.
Spis treści
- Klasycyzm - meble i ich cechy charakterystyczne
- Styl klasycystyczny we Francji – dyrektoriat i empire
- Schyłek klasycyzmu – biedermeier i restauracja
- Jak urządzić wnętrze w stylu klasycystycznym?
- Styl klasyczny - inspiracje. GALERIE ZDJĘĆ
Rozwój stylu klasycystycznego rozpoczął się od ukształtowania się około roku 1760 stylu Ludwika XVI, w którym jeszcze barokowa dekoracyjność łączyła się ze zgeometryzowanymi bryłami mebli i wyraźnym dążeniem do czystej linii kształtów. Konstrukcji mebli nie starano się już ukryć, jak w meblach barokowych i rokokowych.
Klasycyzm - meble i ich cechy charakterystyczne
Faliste linie i gięte płaszczyzny ustąpiły miejsca prostym. Repertuar motywów ornamentalnych w stylu klasycystycznym, choć bogaty, miał wyraźnie odmieniony, antykizujący charakter – chętnie sięgano po kasetony, tryglify, girlandy, wieńce laurowe i meandry, najczęściej stosowane w postaci dekoracji snycerskiej czy sztukatorskiej, niekiedy także aplikacji wykonywanych z cyzelowanego i złoconego brązu.
Równolegle rodził się niezwykle interesujący i obfitujące w zróżnicowane formy mebli klasycyzm na Wyspach Brytyjskich. Pojawił się tam w dziełach trzech słynnych wytwórców mebli, Thomasa Chippendale’a, George’a Hepplewhite’a i Thomasa Sheratona, oraz w projektach budynków, wnętrz i mebli autorstwa czterech braci: Roberta, Jamesa, Johna i Wiliama Adamów, od których pochodzi nazwa „stylu Adamów”.
Wszyscy oni poszukiwali syntezy czytelnej konstrukcji mebla, wpływów barokowej tradycji meblarskiej i modnych form klasycystycznych. Za ich sprawą dojrzały klasycyzm angielski – świat mebli o czystej linii i zachwycającej, bardzo eleganckiej, choć nieraz naprawdę bogatej ornamentacji – wykształcił się już w drugiej połowie XVIII wieku.
Autor: Dariusz Cierpiał, www.cierpial.cze.pl, CC-BY-SA 3.0
Sypialnia Wojewody w pałacu w Nieborowie – skromniejsza, środkowoeuropejska interpretacja stylu Ludwika XVI w pomieszczeniu prywatnym; widoczne przejście stylowe od dekoracyjności baroku do klasycystycznej powściągliwości form. Uwagę zwracają dwa równej wysokości szczyty łóżka à la polonaise.
Styl klasycystyczny we Francji – dyrektoriat i empire
Kiedy wielka rewolucja francuska położyła kres monarchii Ludwika XVI, narodził się styl dyrektoriatu (ok. 1790-1795) – estetyka oparta na zredukowanych, uproszczonych formach stylu Ludwika XVI, w części inspirowana stylem Adamów, rozpropagowanym na kontynencie za sprawą szeroko kolportowanych angielskich wzorników mebli. Świadczy o tym zwłaszcza bardziej miękka linia mebli tego okresu (toczone nóżki i wsporniki podłokietników foteli, wywinięte do tyłu oparcia krzeseł).
Zredukowana ornamentyka mebli w stylu dyrektoriatu czerpała z kolei z odkryć archeologów jeszcze przed rewolucją pracujących w Herkulanum i w Pompejach. Jednocześnie zaś wyrażała takie ideały epoki jak racjonalizm i egalitaryzm – meble w stylu dyrektoriatu, łatwiejsze i tańsze w produkcji, były zdecydowanie bardziej dostępne. Większość mebli wykonywano z drewna politurowanego lub lakierowanego na biało albo na rozbielone odcienie błękitu, zieleni czy różu, a dekorowano dyskretną snycerką.
Europejskie triumfy Napoleona, który koronował się na cesarza Francuzów, drogę do światowej popularności otworzyły stylowi empire. Styl cesarstwa to klasycyzm dojrzały, o dość prostej formie mebli, lecz bogatej, a niekiedy nawet bardzo bogatej dekoracji w postaci mosiężnych i złoconych aplikacji, niekiedy także – zwłaszcza w przypadku obiektów powstałych poza głównymi ośrodkami meblarstwa – złoconych dekoracji snycerskich.
W modzie były ornamenty zaczerpnięte ze sztuki starożytnego Rzymu, jak palmety, wieńce laurowe, wizerunki gryfów i hermy, a także stylizowane motywy militarne – choćby kołczany pełne strzał. Gdy zaś Napoleon wrócił spod piramid, w modę weszły także motywy egipskie.
Autor: agencjafree/living4media
Aranżacja stylowego salonu w nowoczesnym wydaniu. Nowe tapicerki na stylowych meblach wprowadzają nowoczesny sznyt, stylowe meble nabierają od razu nowegio wyglądu. Nawet mały salon może być urządzony w stylu klasycznym.
Schyłek klasycyzmu – biedermeier i restauracja
Upadek Napoleona wyznaczył początek nowego okresu w sztuce wnętrzarskiej – stylu biedermeier. Późna faza rozwoju tej estetyki, kształtująca się już pod wpływem mody francuskiej II ćwierci XIX wieku (styl Ludwika Filipa), kojarzy się nam ze zwalistymi bryłami i nieraz pozbawionym smaku bogactwem ornamentu.
Prawdziwy, wczesny i dojrzały biedermeier to jednak sprzęty zgrabne i piękne, z tradycji klasycyzmu biorące elegancką prostotę zgeometryzowanych form, czystą linię oraz dekoracyjne użycie fornirów krajowych i egzotycznych. Nieco bardziej ozdobnym wariantem niemieckiego i rosyjskiego biedermeieru był francuski styl restauracji, podobnie jak nasz rodzimy styl Księstwa Warszawskiego czerpiący z estetyki stylu empire.
Wczesny i dojrzały biedermeier był ostatnią fazą rozwoju klasycyzmu. Formy klasycystyczne w przetworzonej postaci powróciły jednak w okresie mody na historyzm i eklektyzm (1870-1910). W pierwszej dekadzie XX wieku powróciły w oczyszczonej i uproszczonej postaci jako neoklasycyzm.
W latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku tradycja ta (zwłaszcza w odsłonie biedermeierowskiej) zaznaczała się w kształtach niektórych obiektów reprezentujących styl art deco – może jeszcze bardziej w Stanach Zjednoczonych niż w Polsce i innych krajach Europy. Specyficzne spojrzenie na klasycyzm, zapewne mniej odpowiednie do wnętrz mieszkalnych, ale warte uwagi hobbystów i kolekcjonerów, da się dostrzec także w sztuce użytkowej III Rzeszy oraz socrealizmu.
Autor: agencjafree/living4media
Aranżacja stylowego salonu w nowoczesnym wydaniu. Nowe tapicerki na stylowych meblach wprowadzają nowoczesny sznyt, stylowe meble nabierają od razu nowegio wyglądu. Nawet mały salon może być urządzony w stylu klasycznym.
Jak urządzić wnętrze w stylu klasycystycznym?
Aby urządzić wnętrze w stylu klasycystycznym, postaraj się o kilka obiektów (parę mebli, lampę wiszącą czy kinkiet, świecznik albo naczynie) czystych stylowo, reprezentujących wybraną fazę rozwoju tej estetyki. Możesz też zestawiać przedmioty pochodzące z różnych okresów, np. meble w stylu Ludwika XVI ze sprzętami biedermeierowskimi.
Zadbaj jednak o to, by były to obiekty podobnej klasy. Ani prowincjonalny ludwik nie zagra z cennym biedermeierem, ani odwrotnie. Poszczególne meble i dodatki komponuj symetrycznie (rzecz jasna chodzi o wyważenie kompozycji, nie o układ ściśle lustrzany).
Zwróć uwagę na tkaniny – powściągliwa kolorystyka, antykizujące desenie i upięcie inspirowane rozwiązaniami z rezydencji-muzeów uwypukli charakter całości. Nie wprowadzaj też do wnętrza zbyt wielu przedmiotów, chyba że dysponujesz kolekcją stylowych antyków o klasycystycznej linii.
Styl klasyczny - inspiracje. GALERIE ZDJĘĆ
Chciałbyś wprowadzić elementy stylu klasycznego do swojego wnętrza? Zerknij do naszych galerii zdjęć, a znajdziesz w nich masę inspiracji!
Autor: serwis prasowy Agata Meble
Wszechobecne lustra, błyszczące tkaniny, efektowne bibeloty, kryształowe lampy to detale, którymi karmi się styl glamour.
Autor: Piotr Mastalerz
Autor: Diego Revollo Arquitetura
Stonowaną kolorystykę wnętrza przełamuje obraz zdobiący ścianę w salonie – w żywym, żółtym odcieniu.
