Ciemiernik - Helleborus

Ciemierniki (Helleborus) to rośliny wytrzymałe i mało wymagające. Rosną dość wolno, więc przy sadzeniu warto dobrze zastanowić się nad wyborem miejsca, gdzie chcemy je posadzić, aby później nie było konieczności przesadzania, którego nie lubią (źle reagują na uszkodzenia korzeni). Gdy będą rosły w jednym miejscu wiele lat, z roku na rok będą silniejsze i będą obficiej kwitnąć.

Zobacz galerię 10 zdjęć

Autor: Magdalena Michalak

Ciemiernik

Spis treści:

• Ciemiernik (Helleborus) - gatunki
• Ciemierniki - uprawa
• Ciemiernik - rozmnażanie
• Ciemiernik helleborus - czy jest trujący?

Ciemierniki nadają się na rabaty i ogródki skalne. Kwiaty ciemierników charakteryzują się dużą trwałością po ścięciu (do 2 tygodni), można więc ścinać je do wazonów.

Ciemiernik (Helleborus) - gatunki

Do tego rodzaju należy kilka gatunków uprawianych w ogrodach.

Ciemiernik biały Helleborus niger to bylina dziko rosnąca w Alpach. Swą polską nazwę zawdzięcza białym kwiatom, zaś łacińską (niger – czarny) – ciemnobrunatnym korzeniom. Osiąga 20–30 cm wysokości, ma grube, skórzaste, 7–9-dzielne, zimozielone liście, które są osadzone na długich ogonkach. Kwiaty mają średnicę około 7 cm, początkowo są białe, potem różowieją, a pod koniec kwitnienia stają się zielonkawe. Osadzone są pojedynczo lub po 2–3 na wierzchołku pędu.

W krajach o łagodnym klimacie ciemiernik biały zakwita w listopadzie i grudniu i jest popularną dekoracją w okresie Bożego Narodzenia (nazywany jest „różą Bożego Narodzenia”). W Polsce ciemiernik biały kwitnie w zależności od pogody od stycznia do kwietnia. Może się zdarzyć, że zakwitnie jesienią, gdy dłużej utrzymują się dodatnie temperatury. Nadaje się do pędzenia w doniczkach i coraz częściej można rośliny tego gatunku kupić zimą jako roślinę doniczkową.

• Ciemiernik ogrodowy Helleborus × hybridus jest nazwą zbiorową dla mieszańców o kwiatach barwy białej, różowej i czerwonej, uzyskanych w wyniku hodowli (powstał w wyniku skrzyżowania kilku dzikich gatunków ciemierników). Gatunek ten obejmuje liczne piękne odmiany o dużych kwiatach barwy białej, różowej, purpurowej, ciemnobordowej, nawet żółtej, a także nakrapianych. Ciemiernik ogrodowy jest niezwykle popularny w ogrodach Europy Zachodniej, jednak w naszych warunkach klimatycznych może przemarzać podczas surowych zim. Dorasta do 50–70 cm wysokości.
• Ciemiernik orientalny Helleborus orientalis ssp. orientalis pochodzi z Kaukazu. Jego kwiaty mają zielonkawobiałą lub kremową barwę, często z różowym zabarwieniem i są osadzone na pędach po 3–4. Kwitnie od lutego do kwietnia i dorasta do 40 cm wysokości.
• Ciemiernik purpurowy Helleborus purpurascens ma skierowane ku dołowi kwiaty, zebrane po 2–3 na pędzie, początkowo zielonkawobordowe, później purpurowobordowe. Występuje dziko w Europie Centralnej i Wschodniej, w Polsce spotkać go można w Bieszczadach.
• Ciemiernik cuchnący Helleborus foetidus kwitnie od lutego do kwietnia, ma dzwonkowate zielone kwiaty z czerwonym obrzeżeniem. Jest dekoracyjny nawet, gdy przekwitnie – aż do chwili osypania się nasion. Rośliny osiągają 50 cm wysokości. Ciemiernik cuchnący ma dekoracyjne, o ciemnozielonej barwie, lśniące liście, które są zimozielone. Jego naturalnym siedliskiem jest zachodnia i południowa Europa.
• Ciemiernik korsykański Helleborus argutifolius syn. Helleborus corsicus kwitnie od stycznia do marca, ma żółtawozielone kwiaty i dekoracyjne, szerokie, piłkowane na brzegach, lśniące liście (przypominają nieco liście ostrokrzewu). Osiąga około 50 cm wysokości. Lubi stanowiska w pełnym słońcu.

Ciemierniki - uprawa

Ciemierniki preferują glebę żyzną, przepuszczalną, głęboko przekopaną, wapienną i średnio wilgotną. Aby utrzymać wilgotność podłoża, dobrze jest ściółkować podłoże. Najlepiej rosną w półcieniu, w sąsiedztwie krzewów i drzew liściastych lub wysokich bylin. Susza latem wpływa niekorzystnie na kwitnienie ciemierników, dlatego podczas letnich upałów należy je systematycznie podlewać.

Ciemiernik - rozmnażanie

Rozmnożyć ciemierniki można przez nasiona (niestety rośliny nie powtarzają cech matecznych) oraz przez podział dobrze rozrośniętych egzemplarzy – najlepiej zrobić to w sierpniu lub we wrześniu. Karpy dzieli się na kilka części. Każda powinna mieć choć kilka liści, zdrowych korzeni oraz pąków, z których wyrosną pędy. Podzielone rośliny należy umieścić w podłożu w odstępach 40–50 cm lub posadzić do doniczek, z których po roku przenosi się rośliny do ogrodu.

Ciemiernik helleborus - czy jest trujący?

Ciemierniki są roślinami trującymi, wszystkie ich części zawierają trującą substancję – heleborynę, która po spożyciu wywołuje zatrucie. Sok może powodować powstawanie pęcherzy na skórze.