Funkia - uprawa, odmiany, sadzonki. Jakie stanowisko lubi funkia?

Funkia (Hosta) to jedna z najbardziej popularnych, znanych i lubianych bylin (roślina wieloletnia), ceniona ze względu na piękne liście. Funkia jest rośliną cieniolubną, świetnie nadaje się na balkon północny. Funkie dostępne są w wielu gatunkach i odmianach, które różnią się wielkością, kształtem, kolorem i wzorem liści. Podpowiadamy, jak uprawiać funkię.

Zobacz galerię 20 zdjęć

Autor: Getty Images

Funkia (Hosta).

Spis treści

1. Funkia (Hosta)
2. Jak wygląda funkia?
3. Funkia - uprawa
4. Jakie stanowisko lubi funkia?
5. Funkia w ogrodzie, w bukietach i w... kuchni
6. Funkia - rozmnażanie
7. Funkia - odmiany
8. Najpiękniejsza funkia (Hosta). Zdjęcia

Funkia (Hosta)

Pod względem botanicznym rodzaj Hosta jest jednym z najbardziej zawikłanych, wiele gatunków ma w literaturze kilka synonimów i niekiedy bardzo trudno dojść, który jest prawidłowy. Wynika to z faktu, iż te same gatunki były jednocześnie odkrywane przez kilku podróżników, którzy nadawali im różne nazwy. Obecnie w uprawie większość host to mieszańce międzygatunkowe, których rodowód trudno ustalić, stąd w nazewnictwie przyjęło się używać nazwy Hosta, bez nazwy gatunkowej, a jedynie z nazwą odmiany.

Funkie są jednymi z najstarszych roślin ozdobnych, uprawianych już 2000 lat temu w Chinach, do wyrobu leków. Pierwsze informacje o wykorzystaniu tej rośliny  pochodzą z Japonii, skąd zostały przywiezione do Europy pierwsze sadzonki.

Rodzaj funkia obejmuje ponad 5000 taksonów, z czego w powszechnej uprawie spotyka się około 100 (głównie mieszańców międzygatunkowych). Wszystkie hosty to kępiaste, długowieczne byliny z rodziny funkiowatych (Hostaceae), pochodzące ze wschodniej i północno-wschodniej Azji (głównie z terenów Korei, Chin, Japonii i Rosji).

Jak wygląda funkia?

Funkia tworzy kępy, zebranych w rozety, odziomkowych liści o mięsistych, szerokich ogonkach liściowych. Kształty liści są zróżnicowane, zależnie od gatunku i odmiany. Mogą być lancetowate, jajowate, owalne, sercowate, do niemalże idealnie okrągłych, o brzegach gładkich lub falistych oraz charakterystycznym, wyraźnym, równoległym unerwieniu.

Wiele odmian  ma blaszkę liściową skręconą bądź spodeczkowato wygiętą, o mniej lub bardziej pomarszczonej fakturze. Różne jest również zabarwienie liści: od różnych odcieni zielonego, przez niebieskie, żółte, złotawe czy białe. Niekiedy barwa pokrywa całą powierzchnię liści lub też tworzy różnobarwne wzory (ciemne lub jasne marginesy, pasy, plamy, przebarwienia).

Dodatkowo różna bywa też wielkość liści (od kilku, nawet do 45-60 cm u odmiany ‘Empress Wu’), a co za tym idzie wielkość rośliny. Z tego wynika podział host w zależności od średnicy rozety liściowej:

• miniaturowe/karłowe: 7,5 – 15 cm (dwarf)
• małe: 15 – 30 cm (small)
• średnie: 30 – 60 cm (medium)
• duże: 60 – 75 cm (large)
• bardzo duże: 75 – 90 cm (very large)
• super duże: powyżej 90 cm (giant)

Najmniejsze hosty mają średnicę kilkunastu centymetrów, zaś największa – odmiana ‘Empress Wu’ osiąga średnicę rozety liściowej nawet 200 cm. To samo dotyczy wysokości roślin, która waha się od około 10 do 150 cm. Wielkości te mogą się zmieniać w zależności od różnych warunków środowiskowych i ostatecznie stabilizują się po około 4-8 latach uprawy.U niektórych odmian (głównie tych wielkolistnych) kształt oraz barwa liści może zmieniać się z wiekiem rośliny. Można zaobserwować tu wystąpienie fazy młodocianej, która może trwać 2-4 lata. Dodatkowo zmiany te mogą następować w wyniku zmian pór roku  oraz w zależności od stanowiska uprawy (dostępu światła).

Organem przetrwalnikowym funkii jest krótkie kłącze, które w miarę upływu czasu przekształca się w karpę, z której wyrastają grube, mięsiste, białawe korzenie. Niektóre odmiany wytwarzają krótkie, podziemne rozłogi, dzięki którym mogą szeroko się rozrastać, zadarniając powierzchnię gleby. Kwiaty dzwonkowate lub trąbkowate, o wydłużonym kielichu, najczęściej pojedyncze, niekiedy pełne, zebrane w wyrastające ponad kępę liści kwiatostany typu kłos o różnych odcieniach fioletu lub bieli, u niektórych gatunków i odmian są pachnące. Pojawiają się od czerwca do września, a po przekwitnięciu tworzą wydłużone torebki z czarnymi, płaskimi nasionami, powstającymi bez zapłodnienia (apomiksja).

Funkia - uprawa

Funkie są roślinami długowiecznymi i na jednym stanowisku mogą rosnąć nawet kilkadziesiąt lat. Warunkiem ich dobrego wzrostu jest stały dostęp wody w podłożu. Rośliny te mają spore wymagania pokarmowe i najlepiej rosną na glebach żyznych, wilgotnych, o odczyni lekko kwaśnym. Dodatkowo wymagają dość regularnego nawożenia (szczególnie żarłoczne są odmiany wielkolistne).

Dobrze reagują na nawożenie organiczne i jeśli zdecydujemy się na takowe, co roku późną jesienią lub wczesną wiosną należy wokół roślin rozłożyć kilkucentymetrową warstwę kompostu, lub obornika i wymieszać ją z wierzchnia warstwa gleby. Przy stosowaniu nawożenia mineralnego korzystne jest podanie nawozu wieloskładnikowego kilka razy w trakcie sezonu wegetacyjnego (od maja do sierpnia) lub stosowanie nawozów wolno działających.

Jakie stanowisko lubi funkia?

Z zasady funkie to rośliny do cienia lub półcienia, są jednak pojedyncze odmiany, które mogą z powodzeniem rosnąć w słońcu, do tej grupy zaliczane są przede wszystkim odmiany o intensywnie żółtej barwie liści oraz te o liściach zielonych. Również niektóre z odmian o pstrych liściach lepiej zachowują się przy nieco większym nasłonecznieniu, gdyż uprawiane w cieniu mogą niekiedy zielenieć i tracić swoje efektowne jasne wzory. W takich warunkach potrzebują one jednak stale wysokiej wilgotność podłoża, w przeciwnym wypadku ich żółte lub białe elementy blaszek liściowych mogą być przypalane w ostrych promieniach słońca.

Funkia w ogrodzie, w bukietach i w... kuchni

Hosty są z powodzeniem wykorzystywane w barwnych grupach parkowych, świetnie nadają się również do zestawień na rabatach bylinowych oraz w kompozycjach z iglakami. Większe okazy można wykorzystywać do pojedynczych nasadzeń jako solitery. Doskonale wyglądają sadzone w pojemnikach na balkonach i tarasach, a odmiany wytwarzające podziemne kłącza można stosować do zadarnień, np. pod drzewami lub krzewami.

Ze względu na swe dekoracyjne ulistnienie, są również wysoko cenione we florystyce i szeroko wykorzystywane w bukietach i aranżacjach florystycznych jako zieleń cięta. Japończycy doceniają również walory smakowe host, spożywane są zarówno młode pędy (podawane i przyrządzane podobnie jak szparagi), jak i młode liście (substytut szpinaku).

Funkia - rozmnażanie

Pomimo zawiązywania dość licznych nasion, hosty rozmnażane przez ich wysiew nie powtarzają cech roślin matecznych, dlatego poszczególne odmiany rozmnaża się jedynie wegetatywnie przez podział rozrośniętych kęp jesienią lub wczesną wiosną. Na skalę masową podstawowym sposobem rozmnażania funkii jest jedna z metod rozmnażania in vitro - mikrosadzonkowanie.

Funkia - odmiany

Poznaj ciekawe odmiany funkii:

• Funkia ‘Midwest Magic’
• Funkia 'Aspen Gold'
• Funkia 'Vanilla Cream'
• Funkia falista 'Univittata'
• Funkia 'Lemon Lime'
• Funkia 'Wide Brim'
• Funkia 'Christmas Tree'

Najpiękniejsza funkia (Hosta). Zdjęcia

Zobacz galerię 20 zdjęć

Autor: Getty Images

Funkia (Hosta).

Agnieszka Mike-Jeziorska