Mikołajek nadmorski - Eryngium maritimum

Mikołajek nadmorski (ang. sea holly, seaside erynio) to bylina z rodziny selerowatych (Apiaceae), na naturalnych stanowiskach występująca  na wybrzeżach Atlantyku, Morza Czarnego, Morza Śródziemnego, Morza Północnego i  Bałtyku.

Spis treści

1. Rośliny chronione na wydmach
2. Opis mikołajka
3. Mikołajek nadmorski – uprawa
4. Mikołajek w ogrodzie

Rośliny chronione na wydmach

Mikołajek nadmorski w Polsce rośnie wyłącznie na wydmach nadmorskich. Największe skupisko znajduje się pomiędzy Ustką i Mielnem, na Mierzei Wiślanej i w rezerwacie przyrody "Mechelińskie Łąki". Na terenie Zatoki Gdańskiej jest chroniony już od 1902 r., a obecnie podlega ścisłej ochronie gatunkowej m.in. ze względu na występowanie skupiskach roślinnych chronionych programem Natura 2000.

Wygląd mikołajka jest dość oryginalny i z tego powodu mikołajek nadmorski od dawna był narażony na niszczenie i pozyskiwanie z naturalnych stanowisk. Dzięki swoim właściwościom długiego zachowywania barwy i kształtów był traktowany (obok muszelek i bursztynów) jako swoista pamiątka znad morza. Ponadto wykopywanie go i przenoszenie do ogrodów przydomowych oraz intensywne zalesianie i umacnianie brzegów morskich spowodowało poważne zagrożenie wyginięcia populacji.Mikołajek nadmorski jest rośliną wykorzystywaną w licznych motywach graficznych. Pojawia się zarówno hafcie kaszubskim szkoły puckiej, jak i w herbach Dziwnowa, Żelistrzewa czy Ustronia Morskiego.

Zobacz galerię 8 zdjęć

Autor: Gettyimages

Mikołajek nadmorski

Opis mikołajka

Część nadziemną mikołajka nadmorskiego tworzy rozeta sztywnych, kseromorficznych, ostrokolczastych liści oraz liczne, rozgałęzione, sztywne pędy kwiatostanowe o wysokości około 30-50 (max. do 70) cm. Główkowate kwiatostany mikołajka nadmorskiego o długości 12-14 mm, otoczone są ozdobnymi, kolczastymi podsadkami i tworzą baldachy. Wszystkie części nadziemne są koloru szarobłękitnego, pokryte cienką warstwą nalotu woskowego, który w tak skrajnych warunkach ogranicza do niezbędnego minimum transpirację wody z powierzchni organów rośliny. Kwiaty właściwe są delikatne, koloru ametystowo-niebieskiego, o wydłużonych, wciętych na wierzchołku płatkach, pojawiają się na roślinie od czerwca niekiedy nawet do października. Zapylane są przez owady.

Mikołajek nadmorski – uprawa

Jego bardzo głęboki (do 4m) system korzeniowy pozwala na przetrwanie w skrajnych warunkach niedostatku wody i zasolenia podłoża. Mikołajek nadmorski najlepiej rośnie na słonecznych, piaszczystych stanowiskach i jałowych glebach o odczynie obojętnym. Nie jest wybredny i powinien przetrwać nawet bardzo niekorzystne warunki. Nie lubi jednak przesadzania. W pełni mrozoodporny.

Mikołajek w ogrodzie

Mikołajki nadmorskie doskonale nadają się do obsadzania suchych i słonecznych rabat, umacniania piaszczystych skarp i pagórków. Najlepiej wyglądają sadzone grupach po kilka sztuk. Stosowane również jako kwiat cięty oraz suszony w bukietach i kompozycjach florystycznych. Na stanowiskach naturalnych nasiona rozsiewane są przez zwierzęta, jednak większość siewek ginie w niekorzystnych warunkach już w pierwszym roku. Najlepiej rozmnaża się wegetatywnie. W ogrodach rozmnażamy go przez sadzonki korzeniowe, pobierane z rozrośniętych roślin w czasie ich spoczynku.

Agnieszka Mike-Jeziorska