Wilczomlecz pstry = wilczomlecz złocisty = ostromlecz pstry - Euphorbia polychroma = Euphorbia epithymoides

Wilczomlecz pstry (ang. cushion spurge, spurge) to kępiasta bylina z rodziny wilczomleczowatych (Euphorbiaceae), na naturalnych stanowiskach występująca w Europie, Azji i Afryce Północnej.

W Polsce wilczomlecz pstry to gatunek rzadki, potencjalnie zagrożony wyginięciem, na naturalnych stanowiskach występuje jedynie na Wyżynie Śląskiej , we wsi Podwarpie, oraz w trzech dzielnicach Dąbrowy Górniczej, gdzie rośnie w oderwaniu od swego głównego obszaru występowania. W 2004 roku znanych było jedynie 6 stanowisk, gdzie naliczono zaledwie około 1000 roślin. Wówczas objęty został ścisłą ochroną gatunkową. Rośnie na suchych murawach, w miejscach kamienistych, na obrzeżach lasów, poboczach dróg i pastwisk. Zagrożony wyginięciem m.in. z powodu zarastania terenów występowania lasem, co powoduje zbyt duże dla tego gatunku zacienienie. 

Wilczomlecz pstry tworzy półkoliste kępy wzniesionych, grubych, skrętolegle ulistnionych pędów, wysokości 20-40cm i szerokości do 60cm. Łodygi owłosione, pokryte czerwonawymi łuskam u nasady. Liście podłużnie lancetowate, całobrzegie, tępe, owłosione, soczystozielone. W górnej części łodygi – o sercowatej nasadzie. Żółtozielone kwiaty zebrane są w kwiatostany typu 3-5 ramienna wierzchotka. Są rozdzielnopłciowe, silnie zredukowane, zebrane w tzw. cyjantium. Jajowate podsadki (liście podkwiatkowe), o zwężonej nasadzie, są intensywnie żółte w górnej części, czasem przybierają barwę pomarańczową. Dekoracyjne kwiatostany ukazują się na roślinie od kwietnia do czerwca.

Roślina rozrasta się dość łatwo i szeroko za pomocą ukośnych, zdrewniałych, rozgałęzionych kłączy. Niekiedy potrafi być niezwykle ekspansywna i może zagrażać sąsiadującym z nią roślinom. Najczęściej dzieje się to po przypadkowym uszkodzeniu systemu korzeniowego, kiedy roślina próbuje się ’ratować’ i w efekcie tego, z każdego oderwanego fragmentu kłącza potrafi wybić nowy osobnik.

Wilczomlecz pstry jest roślina światłolubną, najlepiej rośnie na pełnym słońcu lub w lekkim półcieniu. Nie jest wymagająca w stosunku do gleby. Toleruje jej wszystkie rodzaje, byleby była to gleba dobrze zdrenowana, przepuszczalna, nie znosi bowiem zalewania. Dobrze rośnie nawet na glebach piaszczystych, krzemiankowych, o odczynie od obojętnego do zasadowego. Odporna na mróz. Choć często przemarza cała jej część nadziemna, wiosną silnie wybija z pączków znajdujących się tuż przy powierzchni ziemi. Strefa mrozoodporności – 6. Ze względu n a dość szybki wzrost, doskonale nadaje się na rabaty, do większych ogrodów naturalistycznych i skalnych.Jej kwiatostany są również wykorzystywane we florystyce jako dodatek do bukietów i kompozycji. W niektórych przypadkach może się rozsiewać, ale najprostszym sposobem rozmnażania jest podział rośliny matecznej lub podziemnych kłączy, najlepiej wiosną lub jesienią.Podobnie jak większość wilczomleczy zawiera we wszystkich organach trujący sok mleczny. Działa on drażniąco na skórę i może wywoływać reakcje alergiczne, a po dostaniu się do oka – zapalenie spojówki i rogówki. Przy doustnym spożyciu może powodować różne objawy zatrucia (ból żołądka, krwawa biegunka, rozszerzenie źrenic, zawroty głowy, zaburzenia pracy serca, zapalenie nerek), a przy spożyciu większych dawek może prowadzić nawet do utraty przytomności i śmierci w ciągu 1-3 dni. Roślina jest również trująca dla zwierząt.

Agnieszka Mike-Jeziorska