Tulipan - Tulipa

Tulipan w stanie dzikim występuje głównie w Azji. Ta piękna roślina cebulowa była znana i uprawiana w Turcji już w X w. n.e. Do Europy tulipany zaczęto sprowadzać dopiero w XVI w. To właśnie wtedy posadzono pierwsze tulipany w holenderskim ogrodzie botanicznym. Cebulki pięknych odmian tulipanów były tak wartościowe, że jedna warta była tyle, ile trzy domy w Amsterdamie. Wraz z upływem czasu uwielbienie dla tulipanów zmalało, ale mimo to, te wielobarwne kwiaty wciąż cieszą się ogromną popularnością jako rośliny ogrodowe.

Spis treści:

• Tulipan – opis
• Tulipany – grupy i odmiany
• Tulipan – uprawa
• Tulipany – zastosowanie

Tulipan – opis

Tulipan to roślina należąca do grupy jednoliściennych. Cebule tulipanów są jednoroczne i po kwitnieniu giną, ale pomiędzy ich łuskami powstają nowe. Zimują w gruncie, a wiosną wyrastają z nich pojedyncze sztywne pędy z dużymi podłużnymi liśćmi, zwieńczone okazałymi kwiatami (zazwyczaj jednym, ale są też odmiany tworzące kilka kwiatów) o sześciu płatkach.

Odmian tulipanów jest bardzo wiele. Różnią się porą kwitnienia, budową i barwą kwiatów, wysokością oraz odpornością na choroby. Najwcześniejsze zakwitają już w marcu, najpóźniejsze w połowie maja. Również wysokość, jaką osiągają tulipany jest zróżnicowana: od kilkunastu centymetrów w przypadku tulipanów botanicznych, po 65 cm niektórych odmian późnych.

Tulipany – grupy i odmiany

W uprawie znajduje się wiele odmian tulipanów, które podzielono na grupy uwzględniając ich cechy charakterystyczne. Do lat 60. XX wieku klasyfikacja obejmowała 24 grupy, później uproszczono ją do 15 grup. Część odmian wykreślono i wycofano z oficjalnego rynku, ale nadal funkcjonują w ogrodach. W ofertach ogrodniczych pojawiły się nowe – często atrakcyjniejsze i zdrowsze.

Zdarza się, że odmiany tulipanów funkcjonują pod innymi nazwami w różnych krajach.

1. Tulipany wczesne. Kwitną w połowie kwietnia, osiągają wysokość 25-30 cm.
2. Tulipany pełne wczesne. Kwiaty z dużą ilością płatków. Ten tulipan kwitnie w kwietniu, osiąga wysokość 25-35 cm.
3. Tulipany Triumph. Kwitną na początku maja, osiągają wysokość 45-50 cm.
4. Mieszańce Darwina. Kwiaty bardzo duże, zazwyczaj czerwone. Kwitną na początku maja, osiągają wysokość 45-60 cm.
5. Tulipany późne pojedyncze. Kwiaty bardzo duże albo mniejsze o kanciastym zarysie. Kwitną w połowie maja, osiągają wysokość 55-60 cm.
6. Tulipany liliokształtne. Kwiaty o wąskich, wywiniętych na zewnątrz płatkach. Kwitną w połowie maja, osiągają wysokość 45-60 cm.
7. Tulipany o postrzępionych płatkach. Mają brzegi „wykończone” drobnymi ząbkami lub strzępkami. Kwitną w połowie maja, osiągają wysokość 45-50 cm.
8. Tulipany o zazielenionych płatkach. Zewnętrzna strona płatków i nasada zielone (w miarę rozwoju zanika). Kwitną w połowie maja, osiągają wysokość 45-60 cm.
9. Tulipany Rembrandta. Kwiaty o różnobarwnych, pstrych płatkach. Tulipan Rembrandta kwitnie w połowie maja, osiąga wysokość 45-60 cm.
10. Tulipany papuzie. Kwiaty o postrzępionych i pofalowanych płatkach, duże. Kwitną w połowie maja, osiągają wysokość 45-50 cm.
11. Tulipany pełne późne. Nazywane są peoniowymi. Kwiaty z dużą ilością płatków. Kwitną w połowie maja,  osiągają wysokość 45-50 cm.
12. Tulipany botaniczne Kaufmana. Mają duże szarozielone liście z ciemniejszymi smugami a strona wewnętrzna i zewnętrzna płatków często ma różne zabarwienie. Kwitną najwcześniej, bo już w marcu, osiągają wysokość 15-25 cm.
13. Tulipany botaniczne Fostera. Kwitną zwykle od połowy kwietnia. Ich kwiaty są duże, purpurowe. Osiągają wysokość 30- 40 cm.
14. Tulipany botaniczne Griega. Mają charakterystycznie kwiaty: ich płatki zewnętrzne są spiczasto zakończone, a wewnętrzne – zaokrąglone i wygięte. Liście mają sfalowane brzegi, są brązowo paskowane lub cętkowane. Tulipan Griega kwitnie na przełomie kwietnia i maja. Osiąga wysokość 15-55 cm.
15. Inne gatunki i ich odmiany. Kwitną w maju. Osiągają wysokość 10-30 cm.

Poznaj ciekawe odmiany tulipanów:

• Tulipan 'Orange Princess'
• Tulipan 'Rococo'
• Tulipan 'Blue Diamond'
• Tulipan 'Heart's Delight'
• Tulipan 'Spring Green'
• Tulipan Bakera 'Lilac Wonder'
• Tulipan 'Mariette'

Najprostszy podział (przydatny ogrodnikom-amatorom w planowaniu nasadzeń) obejmuje cztery grupy:

• wczesne – o wysokości 25-40 cm i zakwitające w początku kwietnia,
• średnio wczesne – o wysokości 40-60 cm, kwitnące w kwietniu,
• późne – o wysokości 50-65 cm, kwitnące w maju, oraz niektóre gatunki botaniczne niskie 10-30 cm.
• botaniczne (o cechach gatunków rosnących dziko) - o wysokości 5-45 cm.

Zobacz galerię 10 zdjęć

Autor: Gettyimages

Tulipan

Tulipan – uprawa

Tulipany sadzimy we wrześniu i w październiku, na głębokość równą trzykrotnej wysokości cebuli, a wykopujemy w lecie, gdy po kwitnieniu zżółkną liście. Przekwitłe pędy kwiatowe trzeba wycinać, a pozostawiać zdrowe zielone liście, bo to pozwoli roślinie gromadzić w cebuli substancje odżywcze. Wykopane cebule należy przesuszyć, oczyścić i przechować w przewiewnym miejscu do czasu sadzenia (wrzesień).

>>Przeczytaj też: Tulipany w ogrodzie – jak pielęgnować tulipany

Tulipany – zastosowanie

Tulipan efektownie wygląda na rabatach jednogatunkowych (złożonych z jednej lub wielu odmian), zwłaszcza na jednolitym tle trawnika. Jest też doskonałym komponentem rabat wielogatunkowych. W modnych ostatnio rabatach nieformalnych, gdzie rośliny sprawiają wrażenie wymieszanych spontanicznie, pojawiające się pomiędzy innymi duże kwiaty tulipanów stanowią silny kontrapunkt.

Wczesne odmiany tulipanów nadają się do sadzenia pod krzewami. Ożywiają ogrodową przestrzeń, zanim liście drzew i krzewów osiągną swe docelowe rozmiary i zabiorą światło rosnącym tam roślinom.

>>Przeczytaj też: Kwitnące zimą tulipany w doniczkach: zimowe pędzenie tulipanów

Anna Skórkowska