Judaszowiec kanadyjski - Cercis canadensis

Judaszowiec kanadyjski to niewielkie, wolno rosnące drzewo liściaste z rodziny bobowatych (Fabaceae). W naturze rośnie na terenach wschodniej i południowo-środkowej Ameryki Północnej.

Spis treści

1. Judaszowiec kanadyjski - drzewo judaszowe
2. Judaszowiec kwiaty i owoce
3. Judaszowiec kanadyjski uprawa
4. Judaszowiec kanadyjski rozmnażanie
5. Odmiany judaszowca kanadyjskiego

Judaszowiec kanadyjski - drzewo judaszowe

Judaszowiec kanadyjski w Polsce osiąga po kilkudziesięciu latach 6–8 m wysokości (po 10 latach około 5 m) i 6–10 m szerokości. Ma mocny, niewysoki, prosty lub nieregularnie pokrzywiony pień i liczne, dość grube, silnie rozkładające się na boki gałęzie. W zależności od dostępu światła, korona jest okrągła lub rozłożysta, a pędy szeroko rozkładają się na boki pod kątem niemal prostym w stosunku do pnia (na silnie nasłonecznionych stanowiskach), przy mniejszej ilości światła korona jest węższa, pędy silniej wzniesione, a drzewo wyższe. W starszym wieku korona jest szeroka, niemal parasolowata lub odwrotnie stożkowata. Kora na pniu jest ciemna, gładka, z wiekiem bruzdowato spękana i łuszcząca się niewielkimi płatami. Pędy są cienkie, niezbyt długie, często zygzakowato powyginane. Młode przyrosty są początkowo zielone, potem drewnieją i pokrywają się brązową, błyszczącą korą, z czasem ciemniejącą do niemal czarnej, z widocznymi, nielicznymi przetchlinkami. Pąki zimowe są niewielkie, zaokrąglone, ciemnoczerwone lub brązowe.

Liście judaszowca kanadyjskiego rozwijają się w maju, są pojedyncze, całobrzegie, zwykle sercowate, o zaostrzonych wierzchołkach, umieszczone na smukłych ogonkach liściowych 5–7 cm długości, początkowo żółtawozielone. W pełni rozwinięte blaszki liściowe są cienkie, mają 5–12 cm długości i podobną szerokość, z wierzchu są zielone, błyszczące, od spodu nieco jaśniejsze, matowe, lekko owłosione. Jesienią przebarwiają się intensywnie na żółto, na zimę opadają.

Judaszowiec kwiaty i owoce

Judaszowiec kanadyjski zakwita na przełomie kwietnia i maja, przed rozwojem liści. Motylkowate kwiaty są drobne (około 1,5 cm), ale bardzo dekoracyjne, intensywnie różowe, zebrane w pęczki po kilka, wyrastają charakterystycznie z pączków śpiących kory, na pędach zeszłorocznych, ale także na starszych gałęziach i bezpośrednio na pniu. Zjawisko to występuje rzadko i nosi nazwę kauliflorii. Liczba kwiatów jest oszałamiająca i często całe drzewo – od podstawy pnia, aż do najwyższych pędów – pokryte jest masą różowych kwiatów. Kwitnienie trwa (w zależności od pogody) do trzech tygodni. Kwiaty judaszowca są miododajne, stanowią jeden z najwcześniejszych pożytków dla pszczół, ale ze względu na specyficzną budowę kwiatów (głęboko osadzone nektarniki), nektar jest osiągalny tylko dla owadów o długich języczkach.

Judaszowiec kanadyjski jest rośliną owadopylną. Po zapyleniu kwiatów i zapłodnieniu zawiązuje owoce – strąki, 5–10 cm długości, z kilkoma, płaskimi, eliptycznymi, średnicy około 6 mm nasionami wewnątrz, które dojrzewają od sierpnia do października. Strąki są początkowo zielone, w miarę dojrzewania brązowieją i zasychają na pędach, mogą tam pozostawać do wiosny (w wietrzną pogodę wydają charakterystyczny szelest). Nasiona po dojrzeniu są brązowe i mają bardzo twarde okrywy, mimo to są chętnie zjadane przez ptaki. Niekiedy (przy braku odpowiednich owadów zapylających lub niekorzystnej pogodzie) rośliny nie zawiązują owoców i nasion. Zdarzają się też osobniki o kwiatach sterylnych, które w ogóle nie zawiązują nasion.

Judaszowiec kanadyjski uprawa

Judaszowiec kanadyjski wymaga gleb żyznych, umiarkowanie wilgotnych, ale przepuszczalnych i dość lekkich, o odczynie obojętnym lub lekko zasadowym (o pH powyżej 7,5). Jest stosunkowo odporny na krótkotrwałą, kilkudniową suszę. Nie znosi gleb ciężkich i podmokłych oraz ubogich w składniki pokarmowe i materię organiczną. Najlepiej kwitnie w miejscach silnie nasłonecznionych; w półcieniu i w cieniu rośnie silnie, a pędy są silniej skierowane ku górze, ale w zacienionych miejscach kwitnienie może być opóźnione i mniej obfite. W polskich warunkach klimatycznych judaszowiec kanadyjski jest dostatecznie odporny na mróz (strefa mrozoodporności 6B), jednak najlepiej rośnie w miejscach zacisznych, osłoniętych od silnych, mroźnych zimowych wiatrów, bo przemarza przy krótkotrwałej temperaturze –28 st. C. Z tego powodu nie jest polecany do uprawy we wschodniej Polsce. Dodatkowo młode okazy mogą łatwiej przemarzać, dlatego pierwsze kilka lat po posadzeniu należy osłaniać pnie np. agrowłókniną, chochołami ze słomy lub tekturą falistą, a ich podstawy kopczykować kompostem, przekompostowaną korą lub trocinami czy suchymi liśćmi. Z powodu bardzo wczesnego kwitnienia mogą się zdarzyć lata, gdy drzewo nie zakwitnie. Najczęściej jest to powodowane wiosennymi przymrozkami. Już przy -3 st. C uszkadzane są pąki kwiatowe i już rozwinięte kwiaty.

Judaszowiec kanadyjski wytwarza głęboki, palowy system korzeniowy, co powoduje, że źle znosi przesadzanie, szczególnie w starszym wieku. Dlatego najlepiej sadzić rośliny młode, uprawiane w pojemnikach, pochodzące ze sprawdzonych szkółek. Jeśli przesadzenie jest konieczne, najlepiej przeprowadzać je wiosną, a roślinę przesadzać z dużą bryłą korzeniową i możliwie jak największym zapasem podłoża wokół korzeni. Po przesadzeniu rośliny warto w suchszych okresach podlewać. Judaszowiec kanadyjski nie wymaga przycinania. Przeprowadzamy je tylko jeśli to konieczne, usuwając jedynie pędy chore, uszkodzone lub przemarznięte lub wtedy, gdy chcemy dokonać niezbędnej korekty korony, ale nie częściej niż co kilka lat. Drzewo to nie lubi cięcia i może na nie reagować chorobami kory i drewna. Nawozić judaszowca kanadyjskiego należy niezbyt intensywnie, najpóźniej do początku czerwca (szczególnie zasilanie nawozami o dużej zawartości azotu). W przeciwnym wypadku młode przyrosty nie zdążą zdrewnieć do zimy i mogą przemarzać. Judaszowiec kanadyjski można sadzić jako soliter lub w niewielkich grupach, także w szpalerach w ogrodach, parkach oraz zieleni publicznej i osiedlowej, w osłoniętych od zimnych wiatrów, zacisznych miejscach, na ciepłych stanowiskach.

Judaszowiec kanadyjski rozmnażanie

Judaszowiec kanadyjski można rozmnażać generatywnie, przez wysiew nasion do pojemników w szklarni, pod folią lub w pomieszczeniach. Przed siewem nasiona wymagają zimnej stratyfikacji i skaryfikacji, dlatego należy je zbierać późną jesienią, z dojrzałych strąków, ale jeszcze przed ich otwarciem, potem wyłuskać, wysuszyć w temperaturze pokojowej i przechowywać w metalowym lub szklanym pojemniku, w temperaturze 1–5 st.C (np. w lodówce) lub wysiać w wilgotnym piasku i przechowywać w temperaturze około 5 st.C przez 4–8 tygodni. Aby ułatwić i przyspieszyć kiełkowanie można nasiona przed siewem moczyć minutę we wrzątku (nie gotować!) lub moczyć pół godziny w stężonym kwasie siarkowym. Drzewo to można też rozmnażać wegetatywnie przez sadzonki pędowe, które jednak ukorzeniają się dość trudno.

Odmiany judaszowca kanadyjskiego

W uprawie jest wiele odmian judaszowca:

• var. alba - forma o białych kwiatach,
• ‘Pink Charm’, ‘Pinkbud’ – odmiany o różowych kwiatach
• ‘Purple Leaf’ – odmiana o czerwonych, młodych liściach
• ‘Silver Cloud’ – odmiana pstrolistna, o zielonych liściach z białymi przebarwieniami
• ‘Flame’ – odmiana o podwójnych, sterylnych kwiatach, nie zawiązująca owoców i nasion
• ‘Forest Pansy’ – odmiana czerwonolistna.

Agnieszka Mike-Jeziorska