Lipa drobnolistna 'Green Globe' - Tilia cordata 'Green Globe'

Lipa drobnolistna 'Green Globe' to odmiana, nieznanego pochodzenia, długowiecznego drzewa liściastego (gatunek może rosnąć nawet 1000 lat) należącego do rodziny ślazowatych (Malvaceae), dawniej zaliczanego do rodziny lipowatych (Tiliaceae).

Spis treści

1. Lipa drobnolistna 'Green Globe' - opis
2. Lipa drobnolistna 'Green Globe' - kwiaty
3. Lipa drobnolistna 'Green Globe' - właściwości lecznicze i zastosowanie
4. Lipa drobnolistna 'Green Globe' - stanowisko, podłoże
5. Lipa drobnolistna 'Green Globe' - gdzie sadzić?
6. Lipa drobnolistna 'Green Globe' - rozmnażanie

Lipa drobnolistna 'Green Globe' - opis

Lipa drobnolistna 'Green Globe' jest niewielkim, wolno rosnącym drzewem, dorastającym do 7 m wysokości, o gęstej, zwartej, niemalże idealnej kulistej koronie dorastającej do średnicy 4m. Wysokość pnia jest zależna od miejsca szczepienia i zazwyczaj wynosi 2-5m. Korą u młodych drzew - gładka, u starszych gruba, głębiej spękaną, szara. Młode przyrosty nagie, brunatnoczerwone na wierzchniej części. 

U młodych drzew gałęzie są wzniesione do góry, tworząc z pniem ostre kąty, z wiekiem konary zaczynają zwisać ku dołowi. Pąki z 2 łuskami, jajowate, nagie, czerwonobrunatne. System korzeniowy lip jest silny i dobrze rozwinięty, dzięki czemu przesadzanie drzew (nawet starszych) z bryła ziemi jest stosunkowo niekłopotliwe, a procent przyjęć jest dość wysoki.

Lipy dobrze znoszą również cięcie, strzyżenie i formowanie. Liście ciemnozielone, błyszczące (4-8 cm dł.), skrętolegle ułożone na pędach, sercowate, często niesymetryczne u nasady, o piłkowanych i nieco wzniesionych brzegach blaszek liściowych (żółte jesienią), nagie, jedynie na spodniej części można zaobserwować pęczki rudych włosków (domancje), obfitsze u nasady liści. Nerwy 3 rzędu widoczne słabo jedynie na spodniej stronie blaszek liściowych, na wierzchniej stronie - niewidoczne.

Lipa drobnolistna 'Green Globe' - kwiaty

Kwiaty lipy są obupłciowe, pięciokrotne. Zarówno płatki korony, jak i działki kielicha żółtawe. Kwiaty zebrane po 5-20 w wystające ponad liście, wzniesione wierzchotki, wyposażone w języczkowatą szerokolancetowata, całobrzegą, siateczkowato unerwioną podsadkę, przyrośniętą do osi kwiatostanu.

Okres kwitnienia przypada na przełom czerwca i lipca (około 2 tygodni po lipie szerokolistnej). Kwiaty, o intensywnym, słodkim zapachu wabią masowo owady zapylające, a długa obecność nektaru sprawa, że drzewa te są niezwykle cennym pożytkiem pszczelim. Pręciki są równe długością płatkom korony.

Po zapyleniu kwiatów i zapłodnieniu, na przełomie września i października zawiązują się cienkościenne, twarde, buławkowate, często niesymetryczne owoce - orzeszki, o średnicy 5-7mm, pozbawione żebrowania, gładkie, opatrzone skrzydełkiem. W swym wnętrzu zawierają 1-3 nasiona.

Lipa drobnolistna 'Green Globe' - właściwości lecznicze i zastosowanie

Lipa drobnolistna jest rośliną leczniczą. Surowiec zielarski stanowi kwiatostan z podsadką i szypułką (Flos tiliae), który zawiera ponad 20 cennych dla zdrowia związków czynnych, takich jak flawonoidy, fitosterole, terpeny, śluzy, garbniki, kwasy organiczne, sole mineralne, witaminę C i PP oraz cenny olejek eteryczny. Związki te mają działanie przeciwzapalne, napotne, uspokajające oraz lekko rozkurczowe na mięśnie gładkie niektórych narządów. Stosuje się je w formie naparów do użytku wewnętrznego, głównie w stanach gorączkowych oraz jako środek osłaniający w nieżytach dróg oddechowych.

Kwiatostany zbiera się zbiera się podczas kwitnienia i suszy w temperaturze nie wyższej niż 40 st. Do leczenia dawniej używano również kory i liści. Podobne właściwości wykazuje również miód lipowy, uważany za szczególnie cenny.

Niezwykle cenne jest również drewno lipowe, cenione głównie za swą miękkość i łatwość w obróbce. Szeroko stosowane w rzeźbiarstwie, snycerstwie, do wyrobu instrumentów muzycznych i desek kreślarskich oraz drewnianych butów. Z lipowego łyka wyrabiano również maty, sznury, koszyki i łapcie.

Wykorzystywany bywa również sok lipowy, który jest słodki, a po fermentacji można uzyskać dość smaczny napój.

Lipa drobnolistna 'Green Globe' - stanowisko, podłoże

Lipa drobnolistna 'Green Globe' najlepiej rośnie na żyznych, świeżych, niezbyt suchych, choć dobrze zdrenowanych, przeciętnych glebach. Lubi słońce, znosi półcień. Jest gatunkiem ciepłolubnym, choć odpornym na mróz.  Gatunek ten jest dość wrażliwy na zasolenie podłoża oraz suche i zanieczyszczone powietrze. W takich warunkach lipa drobnolistna staje się podatna na ataki szkodników, gł. przędziorków, mszyc i szpecieli, które mogą ja atakować w szczególnie suche, upalne lata. W wyniku ich żerowania liście lipy zasychają i opadają nawet już pod koniec lata. Dodatkowo, po ataku mszyc, na liściach mogą się rozwijać grzyby sadzakowe, tworząc na nich czarny nalot. 

Lipa drobnolistna 'Green Globe' - gdzie sadzić?

Lipa drobnolistna 'Green Globe' to doskonała roślina ozdobna, polecana do ogrodów. W miastach doskonała do większych zespołów zieleni np. parków czy zieleńców, głównie jako lub drzewo alejowe. Nieodpowiednia do sadzenia przy ulicach i na terenach o wysokim poziomie zanieczyszczeń.

Lipa drobnolistna 'Green Globe' - rozmnażanie

Lipa drobnolistna 'Green Globe' może być rozmnażana jedynie wegetatywnie, poprzez okulizację na przełomie lipca i sierpnia lub szczepienie w koronie przeprowadzane wczesną wiosną.

Agnieszka Mike-Jeziorska