Olsza szara ‘Laciniata’ - Alnus incana ‘Laciniata’

Olsza szara ‘Laciniata’ to drzewo liściaste z rodziny brzozowatych (Betulaceae). Odmiana ta została znaleziona na wielu stanowiskach naturalnych w Szwecji i Finlandii. Jej pierwszy opis pochodzi z 1830 roku, z publikacji Reich’a, zaś do handlu odmiana ta została wprowadzona około roku 1750.

Olsza szara ‘Lacinata’ to niewielkie, wolno rosnące drzewo, często silnie ugałęzione już od nasady pnia, dorastające do 10 m wysokości, o szeroko stożkowej, piramidalnej lub nieregularnej koronie i gładkiej, popielatoszarej korze. Młode pędy i pąki są szaro owłosione. Liście porastają pędy skrętolegle. Liście są pojedyncze, o długości 5–10 cm, z wierzchu nagie, zielone, od spodu niebieskawe, filcowato szaro owłosione. Cechą charakterystyczną odmiany ‘Lancinata’ olszy czarnej jest kształt blaszek liściowych – są one silnie, głęboko (do połowy liścia) powcinane, podzielone na wąskie, ostro zakończone klapy. Jesienią liście pozostają zielone lub brązowieją, a na zimę opadają.

Olsza szara ‘Laciniata’ jest roślina jednopienną. Wiatropylne kwiaty męskie zebrane są w długie, zwisające kotki. Zawiązują się na drzewach już latem poprzedniego roku i pozostają na pędach zimą. Kwiaty żeńskie nie posiadają okwiatu i zebrane są w drobne, szyszeczkowate kwiatostany – wzniesione kotki. Olsza szara ‘Lacinata’ zakwita w marcu lub na początku kwietnia, zazwyczaj jeszcze przed rozwojem liści. Po zapyleniu i zapłodnieniu roślina zawiązuje nasiona – małe, spłaszczone orzeszki, które są umieszczone w elipsoidalnych, szyszeczkowatych owocostanach o długości około 1,5 cm, złożone z licznych, zdrewniałych łusek. Pozostają one na osi kwiatostanu przez dłuższy czas i utrzymują się na drzewie, zebrane w niewielkie grona po 3–8 sztuk, niekiedy nawet do wiosny.

Olsza szara ‘Laciniata’, podobnie jak inne drzewa z tego rodzaju, wykształca na korzeniach guzowate narośla, spowodowane obecnością bakterii azotowych, które współżyją z rośliną (wiążą wolny azot z powietrza). Z tego powodu olsza ma niewielkie wymagania glebowe i dobrze rośnie nawet na jałowych glebach, jednocześnie silnie je użyźniając (dodatkowo przez obfity opad liści). Doskonale rośnie również w miejscach wilgotnych, na glebach torfiastych i zabagnionych, a także nad brzegami zbiorników wodnych, strumieni czy rzek. Drzewo to poradzi sobie również na suchszych stanowiskach, ale w takich warunkach jego wzrost będzie jeszcze wolniejszy i docelowo roślina będzie osiągać mniejsze rozmiary, tworząc niewysokie krzewy.

Olsza szara ‘Laciniata’ rośnie w miejscach nasłonecznionych lub w lekkim półcieniu. W Polskich warunkach klimatycznych drzewo to jest całkowicie odporne na mróz. Strefa mrozoodporności 3. Dodatkowo olsza szara jest wytrzymała na zanieczyszczenia powietrza pyłami i dymami. Nie jest również wymagająca w stosunku do odczynu podłoża i doskonale radzi sobie zarówno na glebach o odczynie lekko kwaśnym, jak i lekko zasadowym.Olsza szara ‘Laciniata’ może być sadzona pojedynczo jako soliter w szczególnie eksponowanych miejscach lub jako element dużych rabat, w połączeniu z krzewami i bylinami. Może być wykorzystywana zarówno w dużych ogrodach przydomowych, jak i w zieleni publicznej czy osiedlowej oraz w parkach, a ze względu na dużą wytrzymałość na zanieczyszczenia powietrza doskonale nadaje się do sadzenia w dużych miastach i na terenach przemysłowych. Olsza szara ‘Laciniata’ może być rozmnażana jedynie wegetatywnie, przez odrosty korzeniowe.

Agnieszka Mike-Jeziorska