Cis pospolity - Taxus baccata

Cis pospolity jest zimozielonym drzewem lub krzewem. W Europie rośnie na stanowiskach naturalnych. W Polsce takie egzemplarze są pod ochroną. Jest długowieczny - może żyć nawet około 1000 lat. Przyrasta powoli, po 30 latach osiąga zaledwie 2,5 m wysokości. Spośród znanych w Polsce egzemplarzy najwyższe mają około 12 m.

Spis treści

1. Cis drzewo
2. Cis pospolity - opis
3. Cis pospolity - odmiany
4. Cis pospolity - uprawa
5. Cis pospolity - zastosowanie

Cis drzewo

Drewno cisa nie zawiera żywicy, jest twarde, elastyczne (robiono z niego łuki i groty strzał), czerwonawe. Natomiast we wszystkich jego częściach (oprócz czerwonych osnówek) znajduje się trujący alkaloid – taksyna. Dawniej przestrzegano przed zasypianiem w cieniu cisów. Nie wiązano też do nich koni, bo mogłyby się zatruć. W starożytnej Grecji uważany był za drzewo śmierci – według mitów rósł w Hadesie.

Cis pospolity - opis

Zarówno formy krzewiaste, jak korony drzew wolno rosnących, mają kształt nieregularny. Kora jest cienka, czerwonobrązowa, na starszych pniach i konarach łuszczy się płatami. Igły na górnej stronie są ciemnozielone i błyszczące, pod spodem jaśniejsze lub żółtawe, miękkie, rozłożone płasko (jedynie na pędach pionowych rosną dookoła). Jest dwupienny. Niepozorne kwiaty pojawiają się w kwietniu. Nasiona są jajowate, brązowawe, otoczone czerwoną, niedomkniętą na szczycie mięsistą osnówką. Sprawiają wrażenie owoców i tak są powszechnie określane.

Cis pospolity - odmiany

Liczne odmiany różnią się barwą igieł, pokrojem i siłą wzrostu:

• 'Repandens' o ciemnozielonych igłach jest niska i rozłożysta
• a 'Fastigiaata' i 'Fastigiata Robusta' – wąsko kolumnowe,
• 'Fastigiata Aurea', 'Fastigiata Aureomarginata', 'David' mają pokrój kolumnowy i żółte igły (zwłaszcza na młodych pędach),
• podobnie wybarwiona jest rozłożysta odmiana 'Summergold'.

Cis pospolity - uprawa

Cis pospolity dobrze czuje się w cieniu i półcieniu (dobrze znosi niedostatek światła), a jego odmiany akceptują stanowiska słoneczne. Rośnie na średnio żyznym, wilgotnym i wapiennym podłożu. Nie toleruje gleb suchych i podmokłych, oraz kwaśnych. Najlepiej czuje się w rejonach o łagodnym, wilgotnym klimacie, więc u nas w surowe zimy może przemarzać. Cisy rozmnaża się przez wysiew stratyfikowanych nasion lub ukorzeniając latem lub wczesną wiosną sadzonki pędowe, odrywane z piętką (kawałkiem drewna głównego pędu). Cis pospolity doskonale znosi cięcie i formowanie, wykorzystywany jest więc na żywopłoty oraz do tworzenia brył i rzeźb roślinnych.

Cis pospolity - zastosowanie

Cis pospolity regularnie cięty ładnie się zagęszcza, doskonale nadaje się więc na żywopłoty. Formuje się też z niego bryły i rozmaite figury.

Warto pamiętać, że wszystkie części cisa (z wyjątkiem czerwonych osnówek otaczających nasiona) są silnie trujące. Dlatego lepiej nie sadzić go w pobliżu miejsc, gdzie bawią się dzieci.

Poznaj ciekawe odmiany cisa:

• Cis pospolity 'David'
• Cis pospolity ’Fastigiata Robusta’
• Cis pośredni 'Wojtek'
• Cis pośredni 'Hillii'
• Cis pośredni 'Hicksii'

Anna Skórkowska

Magdalena Niezabitowska-Krogulec