Kalmia szerokolistna - Kalmia latifolia

Kalmia szerokolistna to krzew liściasty z rodziny wrzosowatych (Ericaceae). Pochodzi ze wschodniej części Ameryki Północnej, gdzie porasta wilgotne, górskie obszary Appalachów. W swej ojczyźnie to duży krzew dorastający nawet do 10 m wysokości.

Kalmia szerokolistna rośnie dość wolno, w warunkach klimatycznych Polski rzadko osiąga 2 m wysokości (odmiany hodowlane są zwykle jeszcze niższe), przy nieco mniejszej średnicy. Tworzy gęste, zwarte, owalne krzewy o regularnej koronie, złożone z licznych, silnie rozgałęzionych, wzniesionych pędów. Aby się silnie rozkrzewiła, musi być cięta. Liście są krótkoogonkowe, eliptyczne, skórzaste, całobrzegie, nagie, długości do 10 cm. Wierzchnia strona blaszek liściowych jest gładka, lekko błyszcząca, ciemnozielona. Spodnia strona liści jest żółtawozielona, matowa. Liście utrzymują się na krzewie cały rok i są zimozielone.

Kalmia szerokolistna to roślina jednopienna. Dekoracyjne, biało-różowe z czerwonawymi przebarwieniami (u odmian hodowlanych białe, różowe do czerwonych) kwiaty mają około 2,5 cm średnicy. Każdy z kwiatów ma 10 pręcików o ciemnych nitkach, z pylnikami ukrytymi w chwili otwarcia kwiatu w charakterystycznych kieszeniach korony. Kwiaty – zebrane są w duże, okazałe baldachogrona średnicy 10–15 cm, wyrastające na szczytach pędów ponad liśćmi – rozwijają się na przełomie maja i czerwca. Owoce to kuliste, gruczołkowato owłosione torebki nasienne, z pozostałością długiego słupka na szczycie każdej z nich. Jesienią, po dojrzeniu i wyschnięciu, torebki pękają, wysypując drobne nasiona.

Kalmia szerokolistna ma dość płytki, szeroko rozrastający się system korzeniowy, złożony z bardzo cienkich korzeni. Wszystkie części rośliny są trujące, zawierają m.in. toksyczną andromedotoksynę i arbutynę. Co ciekawe, roślina jest trująca dla ludzi, małp i bydła, ale nieszkodliwa dla kotów, psów i innych małych zwierząt domowych. Trujące związki są zawarte również w pyłku, co sprawia, że rośliny tego gatunku nie mogą być uprawiane w pobliżu pasiek, z których pobierany jest miód.

Kalmia szerokolistna jest dość wymagająca w stosunku do stanowiska i podłoża. Dobrze rośnie i obficie kwitnie w słońcu, ale najlepsze są dla niej półcieniste lub cieniste stanowiska, pod dużymi drzewami. Wymaga żyznego, próchniczego, wilgotnego, kwaśnego podłoża, o pH około 4,5 oraz wysokiej wilgotności powietrza (dlatego najlepsze są dla niej zaciszne stanowiska, osłonięte od silnych, wysuszających wiatrów). Ze względu na płytki system korzeniowy rośliny lepiej rosną na ściółkowanych (np. korą, trocinami lub drewnianymi zrębkami) rabatach. W polskich warunkach klimatycznych nie jest całkowicie mrozoodporna, w szczególnie surowe zimy może przemarzać. W chłodniejszych rejonach kraju wymaga zabezpieczenia na zimę (krzewy można owinąć cieniówką lub agrowłókniną). W cieplejszych rejonach kraju (zachodniej Polsce i na Wybrzeżu), jeśli roślina nie jest okrywana, w szczególnie śnieżne zimy należy strząsać z gałęzi zalegający śnieg, pod którego ciężarem pędy mogą się wyłamywać. Strefa mrozoodporności 7 (odmiany hodowlane mogą być bardziej odporne na mróz).

Kalmia szerokolistna to roślina polecana do założeń o charakterze naturalistycznym i leśnym, doskonale sprawdza się na rabatach, zarówno w grupach jednogatunkowych, jak i w połączeniu z innymi roślinami wrzosowatymi (m.in. azaliami, różanecznikami, kiścieniami, pierisami).

Kalmię można ją rozmnażać generatywnie przez nasiona, ale jest to metoda długotrwała, bo siewki rosną bardzo wolno i zakwitają dopiero po 7–8 latach. Nasiona wysiewamy w lutym do pojemników wypełnionych mieszaniną torfu i piasku (2:1), wymagają przemrożenia przez około 24 godziny. Po tym czasie pojemniki z nasionami ustawiamy w ciepłym pomieszczeniu (o temperaturze około 22 st.C). Młode siewki wymagają stałej, wysokiej wilgotności powietrza i gleby, a po osiągnięciu około 5 cm wysokości należy je przepikować do podłoża kompostowo-torfowego. Kalmię szerokolistną można też rozmnażać wegetatywnie, za pomocą zielnych sadzonek pędowych. W warunkach amatorskich jest to jednak niezwykle trudne, gdyż młode rośliny bardzo długo i trudno się ukorzeniają. W ostatnich latach duże znaczenie, szczególnie w rozmnażaniu odmian hodowlanych tego gatunku mają metody in vitro.

Agnieszka Mike-Jeziorska