Lilak pospolity - Syringa vulgaris

Lilak pospolity (Syringa vulgaris) to krzew liściasty z rodziny oliwkowatych (Oleaceae). Jego ojczyzną jest rejon Półwyspu Bałkańskiego. Do Europy został sprowadzony Turcji , w okresie Odsieczy Wiedeńskiej (1563 r), stąd dawniej zwany był również bzem tureckim. Obecnie powszechnie uprawiany w wielu rejonach świata, również w Polsce. Dość często dziczeje.

Spis treści

1. Lilak pospolity
2. Lilak krzew - cięcie bzu
3. Lilak pospolity zastosowanie

Lilak pospolity pierwotnie znany i sadzony był jako gatunek. Dopiero w XIX wieku ruszyła hodowla i selekcja nowych odmian lilaka. Zapoczątkował ją francuski ogrodnik V. Lemoine z Nancy, któremu udało się otrzymać ponad 200 odmian tej rośliny. Dziś znanych jest ich około 1000 odmian lilaka.

Poznaj ciekawe odmiany lilaka:

• lilak pospolity 'Katherine Havemeyer'
• lilak pospolity 'Congo'
• Lilak pospolity 'Mme Lemoine'
• Lilak pospolity 'Michel Buchner'
• Lilak pospolity 'Ludwik Spaeth'

Lilak pospolity

Lilak pospolity ma formę szeroko rozgałęzionych krzewów lub niewielkich drzew, dorastających do 7 m wysokości. Pędy są nagie, wzniesione, silnie rozgałęzione, obficie, nakrzyżlegle porośnięte całobrzegimi, obustronnie nagimi, jajowatymi lub szeroko jajowatymi, ciemnozielonymi liśćmi o sercowatym kształcie i długości 5-12 cm. Liście są sezonowe, opadają późną jesienią, jeszcze zielone.

Lilak pospolity zakwita w maju.  Kwiaty są pojedyncze, zrosłopłatkowe, z rurką i czterema płatkami korony (u odmian płatków może być więcej, a kwiaty również pełne) około 1 cm długości, intensywnie pachnące, zebrane w wiechy o długości 10-20 cm, barwy fioletowej, o odcieniu lila, u odmian uprawnych również białe i o różnych odcieniach i natężeniu fioletu i różu. Nektar kwiatów nie jest dostępny dla pszczół, ze względu na długą rurkę kwiatową. Owoce to wydłużone, suche, pękające torebki z nasionami.

Zobacz galerię 10 zdjęć

Autor: Gettyimages

Na rynku dostępnych jest wiele odmian lilaków różniących się m.in. kolorem kwiatów

Lilak krzew - cięcie bzu

Lilak pospolity wytwarza duże ilości odrostów korzeniowych, które należy regularnie usuwać, w przeciwnym wypadku, z czasem lilak może tworzyć gęste, dziczejące zarośla. Z tego względu, odmiany szlachetne, oczkowane lub szczepione na lilaku pospolitym, powinny również mieć stale usuwane odrosty korzeniowe podkładki, gdyż może prowadzić to dodatkowo do zagłuszenia odmiany szlachetnej przez podkładkę gatunku i doprowadzić do zamierania odmiany.

Z tego samego powodu oczkowane na lilaku pospolitym odmiany szlachetne powinny być sadzone nieco głębiej, tak, aby miejsce szczepienia znajdowało się pod powierzchnią gleby. Spowoduje to wypuszczenie korzeni przez odmianę szlachetną, która z czasem będzie mogła się usamodzielnić i uniezależnić od podkładki, którą z czasem odrzucą. Dodatkowo, aby zachować ładny pokrój krzewów, należy co kilka lat wykonać cięcie odmładzające, które pozwoli również na obniżenie zbyt wysokich krzewów i zagęszczenie tych, które są zbyt luźne i słabiej kwitnące. Dodatkowo warto usuwać przekwitnięte kwiatostany, co pobudzi roślinę do wzrostu.

Lilak pospolity jest rośliną tolerancyjną w stosunku do podłoża i stanowiska. Najlepiej rośnie i kwitnie w miejscach nasłonecznionych , ale w półcieniu i cieniu również da sobie radę (choć kwitnienie może być słabsze). Najbardziej odpowiadają mu gleby głębokie, świeże i żyzne, raczej cięższe. Wykazuje również dużą odporność na suszę oraz mróz.

Lilak pospolity jako gatunek może być rozmnażany z siewu lub przez odcięcie młodego odrostu korzeniowego. W przypadku odmian szlachetnych, są one szczepione lub oczkowane na podkładkach z lilaka pospolitego lub innych podkładkach, niedających odrostów korzeniowych, takich jak jesion pensylwański (Fraxinus pennsylvanica) i jesion amerykański (Fraxinus americana).

Lilak pospolity zastosowanie

Lilak pospolity jest krzewem pospolicie uprawianym w ogrodach i parkach już od dawna. Może być wykorzystany do tworzenia nieformowanych żywopłotów (wówczas nie usuwamy odrostów korzeniowych i pozwalamy roślinie swobodnie się rozrastać), możliwe jest również prowadzenie go w formie żywopłotów formowanych. Dodatkowo kwiatostany lilaka pospolitego mogą być wykorzystywane jako kwiaty cięte, do różnego rodzaju kompozycji florystycznych i bukietów (aby przedłużyć ich trwałość należy dolną część wyciętych pędów pozbawić kory i głęboko wstawić do wody).

Agnieszka Mike-Jeziorska

Anna Skórkowska