Akebia pięciolistkowa - Akebia quinata

Akebia pięciolistkowa to wieloletnie pnącze, rosnące w naturze w Japonii, Korei i Chinach (gdzie jest uznawane za roślinę leczniczą).

Akebia pięciolistkowa wytwarza długie, elastyczne pędy, które prawoskrętnie owijają się wokół podpór. Młode pędy są zielonofioletowe, z czasem drewnieją i stają się brązowe. Pnącze dorasta do 5–10 m wysokości (roczny przyrost wynosi 1–3 m).

Liście akebii pięciolistkowej są złożone z pięciu owalnych, skórzastych listków i osadzone na długich ogonkach. Młode liście są zielone o purpurowofioletowym odcieniu, starsze liście są od góry ciemnozielone, a od spodu sinozielone. Liście akebii pięciolistkowej pozostają zielone, gdy temperatura zimą nie spada poniżej minus 15 st.C, natomiast gdy mróz jest większy – liście brązowieją i zasychają.Akebia pięciolistkowa kwitnie pod koniec kwietnia i w maju. Kwiaty są drobne, ukryte wśród liści. Akebia ma kwiaty rozdzielnopłciowe i pachnące. Kwiaty żeńskie są purpurowe, mają około 2,5 cm średnicy, są osadzone na długich szypułkach, zebrane po 2–3 w małe grona. Kwiaty męskie są mniejsze (mają około 1 cm średnicy) imają krótsze szypułki jasnoróżowe z różowofioletowymi pręcikami w środku, ale jest ich więcej w gronie (3–7). Najpierw rozwijają się kwiaty żeńskie, potem męskie (dzięki temu akebia nie może ulegać samozapyleniu).Ozdobą akebii są owoce, które nadają się do spożycia (jadalny jest miąższ, bez nasion). W naszych warunkach klimatycznych owoce zawiązują się dość rzadko, są duże (nawet kilkanaście cm długości), owalne, o fioletowozielonej skórce. Po dojrzeniu owoce pękają wzdłuż i wtedy widoczne są nasiona o czarnym kolorze w białawym miąższu.Akebia pięciolistkowa nie jest pnączem wymagającym. Może rosnąć na każdym stanowisku, oprócz bardzo zacienionych. Najintensywniej rośnie na stanowisku półcienistym, ale na słonecznym lepsze jest jej owocowanie. W stosunku do gleby akebia nie ma specjalnych wymagań, ale najlepsze dla niej jest podłoże żyzne i dostatecznie wilgotne. Akebia znosi zarówno okresowe przesuszenie gleby, jak i okresowe zalewanie.Akebia pięciolistkowa może przemarzać zimą (szczególnie we wschodnich rejonach kraju), dlatego najlepiej posadzić ją w miejscu zacisznym i ciepłym. Po przemarznięciu szybko odrasta od podstawy. Akebia w zasadzie nie jest atakowana przez szkodniki i choroby roślin.Akebię pięciolistkową najlepiej nawozić kompostem, można też zasilać mineralnym nawozem wieloskładnikowym (np. Azofoską) lub nawozami o przedłużonym działaniu. Pnącze nawozi się najpóźniej do połowy lipca.Akebię pięciolistkową warto nieco przyciąć w marcu, aby pędy się zagęściły, a roślina nie gubiła liści w dolnej części. Trzeba też usunąć pędy chore i uszkodzone. W celu odmłodzenia rośliny co kilka lat należy usunąć najstarsze pędy i przerzedzić roślinę.Akebię pięciolistkową rozmnaża się przez odkłady, sadzonki lub nasiona. Najczęściej stosuje się pierwszą metodę. W tym celu należy pęd pnącza przygiąć do ziemi i w wybranych miejscach zadołować przysypując podłożem.Akebia pięciolistkowa znakomicie nadaje się do sadzenia przy pergolach, altanach oraz innych podporach.

Magdalena Michalak