Fenkuł włoski = koper włoski - Foeniculum vulgare

Fenkuł włoski (koper włoski, koper słodki) to roślina zielna z rodziny selerowatych (Apiaceae). Pochodzi z klimatu śródziemnomorskiego, a dziko występuje w naturze również na terenie Pakistanu, Iranu i Afganistanu.

Spis treści

1. Fenkuł włoski - występowanie
2. Koper włoski - opis
3. Fenkuł włoski - uprawa
4. Koper włoski - rozmnażanie
5. Fenkuł włoski - co zawiera?
6. Fenkuł włoski w ogrodzie

Fenkuł włoski - występowanie

Fenkuł włoski jako gatunek zawleczony zadomowił się niemalże na całym świecie, wszędzie tam, gdzie klimat jest mu przychylny, m.in. w Wielkiej Brytanii, na terenie obu Ameryk oraz W Australii i Nowej Zelandii. Od niedawna uprawiany Polsce i choć tu klimat jest znacznie chłodniejszy, fenkuł potrafi "uciekać" z pól uprawnych i częściowo dziczeć.

Koper włoski - opis

Koper włoski osiąga wysokość 90-200 cm i charakteryzuje się wzniesionym pokrojem prostych, nagich, drobno żebrowanych łodyg, pokrytych silnym woskowym nalotem. Pędy są silnie rozgałęzione i skrętolegle ulistnione trzykrotnie pierzastymi liśćmi o pochwiastych nasadach, które wraz z łodygą tworzą, u podnóża rośliny, jadalne, bulwiaste zgrubienie, zwane potocznie cebulą, która przechodzi w gruby, wrzecionowaty, żółtawobiały korzeń palowy.

Od lipca do września fenkuł włoski zakwita licznymi, drobnymi, żółtymi, pięciokrotnymi kwiatami, ułożonymi w kwiatostanach w płaskie, złożone baldachy, na szczytach pędów. Jesienią zapylone kwiaty przekształcają się w owoce - rozłupnie, z których każda rozpada się na dwie nagie rozłupki.

Fenkuł włoski - uprawa

Ze względu na swoje pochodzenie, fenkuł włoski wymaga ciepłych, dobrze nasłonecznionych stanowisk, najlepiej osłoniętych od wiatru oraz przepuszczalnych, żyznych gleb, o wysokiej zawartości składników pokarmowych i odczynie zasadowym.

Uprawiany jest w Polsce jako roślina jednoroczna. W zależności od odmiany plon cebul możemy zbierać od lipca do listopada (choć późną jesienią istnieje możliwość przemarzania, dlatego odmiany późniejsze należy zebrać przed pierwszymi silniejszymi chłodami). W krajach o cieplejszym klimacie fenkuł jest uprawiany jako roślina dwuletnia, a zbiór zgrubiałych pędów przeprowadza się od października, do maja kolejnego roku.

W Polsce cebule kopru włoskiego zbieramy po około trzech miesiącach, kiedy osiągną średnicę minimum 10 cm. Po zbiorze można je przechowywać przez kilka tygodni w wilgotnych pomieszczeniach, np. piwnicach, w piasku lub też w inspektach. Świeże, pojedyncze sztuki można przechowywać w zamkniętym pojemniku w lodówce nawet do dwóch tygodni.

Zobacz galerię 8 zdjęć

Autor: Gettyimages

Koper włoski

Koper włoski - rozmnażanie

Koper włoski rozmnaża się przez wysiew nasion, które wysiewamy na rozsadniku na przełomie kwietnia i maja lub na miejscu stałym na przełomie czerwca i lipca (nowe, wcześniejsze odmiany można wysiewać na miejscu stałym już w połowie kwietnia).

Fenkuł włoski - co zawiera?

Z powodu smacznej, bogatej w cenne składniki pokarmowe cebuli, fenkuł jest na całym świecie (w Europie już od XVI wieku) dość powszechnie uprawiany jako warzywo. Jego cebulę można jeść na surowo, gotować, dusić, grillować, zapiekać (obróbka cieplna powoduje zanik charakterystycznego anyżowego aromatu, zawartego w olejkach eterycznych).

Fenkuł jest nie tylko smaczny, ale i zdrowy: dobrze wpływa na trawienie, pobudza pracę żołądka i jelit, obniża ciśnienie krwi i poziom cholesterolu oraz zapobiega udarom i zawałom, ma również korzystny wpływ na układ nerwowy.

Jest też cennym źródłem potasu i witamin (C, B1). Ponadto, zawiera duże ilości błonnika i kwasu foliowego, a ze względu na swą niska kaloryczność, jest szeroko polecana w wielu dietach odchudzających.

Świeże liście można dodatkowo stosować do dekoracji potraw lub jako przyprawę, nadającą potrawom silny anyżkowy zapach. Jego owoce są wykorzystywane jako surowiec zielarski.

Zawierają olejki, flawonoidy i związki białkowe, które są wykorzystywane do wyrobu m.in. naparów o działaniu wiatropędnym, rozkurczowym, przeciwkaszlowym oraz pobudzającym wydzielanie żółci i soku żołądkowego. Dodatkowo olejek fenkułowy jest stosowany do aromatyzowania kosmetyków i mieszanek zapachowych.

Fenkuł włoski w ogrodzie

Fenkuł włoski może być również wykorzystywany jako roślina ozdobna o oryginalnym, dekoracyjnym pokroju. Doskonale nadaje się m.in. na mieszane rabaty kwiatowe.

Świetnie sprawdzi się tu również jego ozdobna odmiana 'Purpurascens', o drobniutkich, delikatnych liściach, które w młodości przybierają ciekawą czerwonobrązową barwę.

Agnieszka Mike-Jeziorska