Sałata - Lactuca sativa

Sałata jest rośliną jednoroczną, należy do rodziny złożonych (Compositae). Ma krótką łodygę (z wyjątkiem sałaty łodygowej), która wydłuża się podczas wytwarzania pędu kwiatostanowego, osiągającego 80–150 cm wysokości. Kwiaty są drobne, jasnożółte, zebrane w koszyczki.

Spis treści

1. Odmiany sałat
2. Sałata uprawa
3. Sałata - jakie ma witaminy

Częścią użytkową sałaty są liście, które w zależności od odmiany różnią się różnorakiego kształtem, barwą i wielkością. Korzeń jest palowy, wrzecionowaty, z licznymi korzeniami bocznymi.

Odmiany sałat

• Sałata głowiasta (masłowa) - Ma krótki okres wegetacji, rozwija się prawidłowo tylko w niezbyt wysokiej temperaturze i tworzy – bardziej lub mniej uformowane – główki. Wysoka temperatura powoduje przedwczesne wydłużenie się łodygi oraz gorzknięcie liści, co obniża jakość. Sałata dobrej jakości ma listki delikatne, kruche, o intensywnym jasnozielonym zabarwieniu. W Polsce jest zaliczana do jednych najpopularniejszych warzyw, jest dostępna na rynku cały rok (od maja do października z uprawy gruntowej, potem – szklarniowej). Najpopularniejsze odmiany to: ‘Boettnera’, ‘Brillant’, ‘Bronowicka’, ‘Rakowicka’, ‘Rheingold’. Sałata należy do warzyw bardzo nietrwałych, dlatego zbierać się ją powinno rano bądź wieczorem, najlepiej w dni pochmurne. Warzywo to należy przechowywać w pomieszczeniach ciemnych, chłodnych i wilgotnych, co przedłuża jego świeżość.

• Sałata krucha (lodowa) - Jest jedną z najpopularniejszych sałat na świecie. Charakteryzuje się dużymi (nawet kilogramowymi) główkami o kruchych liściach, zawierających znaczne ilości witamin i innych składników odżywczych. W obrocie handlowych jest dostępna od późnej wiosny do wczesnej jesieni, kiedy brakuje już sałaty masłowej. Dodatkową jej zaletą jest możliwość przechowywania w lodówce przez kilka dni bez straty wartości smakowych. Do bardziej znanych odmian należą: ‘Climax’ o ciemnozielonych silnie falistych liściach, ‘Golden State D’ o żółtozielonych bardzo smacznych liściach, ‘Francisco’ i ‘Calmar’. Poszczególne odmiany różnią się między sobą zarówno składem chemicznym, jak i wyglądem, jak i smakiem.

• Sałata rzymska - Jest odmianą botaniczną sałaty, znaną i rozpowszechnioną w wielu krajach świata, głównie w Europie Zachodniej. Różni się od sałaty głowiastej masłowej kształtem liści i główki oraz smakiem: jest gorzkawa i mniej delikatna. Liście sałaty rzymskiej są sztywne, ciemnozielone (zasobniejsze w witaminy) lub żółtozielone (delikatniejsze w smaku), grube, mięsiste, symetrycznie unerwione, wydłużone, przeważnie gładkie lub lekko pomarszczone, u góry zaokrąglone. Sałata ta tworzy zwarte wydłużone główki wysokości 16–26 cm i ciężarze od 40 do 70 dag. Jest cennym warzywem – zawiera witaminy (karoten, B1, B2, PP, C), składniki mineralne (wapń, fosfor, żelazo), jest lekkostrawna. Do najczęściej uprawianych odmian należą: ‘Paryska Żółta’, ‘Kasselska’, ‘Trianońska’.

Zobacz galerię 12 zdjęć

Autor: Gettyimages

Sałata

Sałata uprawa

Sałatę zazwyczaj uprawiamy z rozsady. Okres jej produkcji trwa około 40 dni. Wczesne odmiany sieje się w ogrzewanym pomieszczeniu. Późniejsze na rozsadniku (zimującą siejemy we wrześniu). Dla kiełkujących roślin najlepsza temperatura wynosi 15–20 st. C, dla młodych siewek 10–15 st. C. Po około 4 dniach wschodzą kiełki, a po 10 pierwsze liście są całkowicie rozwinięte. Wtedy pikujemy siewki sałaty do doniczek, jeśli nie sialiśmy ich tam od razu (na rozsadniku nie pikujemy). Na miejsce stałe wysadzamy po 40 dniach, sadzimy nie za głęboko, aby rośliny nie gniły. Zbiór można przeprowadzać już po dwóch miesiącach, jednak nie później niż po trzech, gdyż może dość do wybicia pędów kwiatostanowych.

Sałata - jakie ma witaminy

Jak większość warzyw, sałata zawiera wiele soli mineralnych i witamin, działa odkwaszająco na organizm, ułatwia procesy trawienia. Zawiera m.in. sód, potas, magnez, wapń, mangan, żelazo, kobalt, miedź, cynk, fosfor, fluor, jod, karoten, witaminę B1, B2, kwas nikotynowy, witaminę B6, witaminę C.

Poznaj inne warzywa liściowe:

• Cykoria endywia
• Cykoria sałatowa
• Rukola
• Jarmuż
• Kapusta pekińska
• Pietruszka naciowa