Barok i wnętrza barokowe – jak rozwijał się styl? GALERIA

2020-06-25 12:27

Styl barokowy we wnętrzu niektórym z nas kojarzy się z bezmiarem ornamentacji i złoceniami. Niesłusznie. Ten najbardziej reprezentacyjny, zwłaszcza królewski nurt sztuki barokowej sztuki stosowanej, jaki znamy choćby z sal Wilanowa, niezwykłą dekoracyjność form łączył przecież z elegancją. Obok niego zaś istniał nurt baroku bardziej kameralnego, wartego zastosowania choćby w umeblowaniu XVII-wiecznego dworu.

Wersal, wnętrze w stylu Ludwika XIV. Chłód kamienia równoważy bogactwo dekoracji wnętrza.

Zobacz galerię 19 zdjęć

Autor: Coyau/Wikimedia Commons/CC-BY-SA-3.0

Wersal, wnętrze w stylu Ludwika XIV. Chłód kamienia równoważy bogactwo dekoracji wnętrza. Tego typu kompozycję można powtórzyć także we wnętrzu prywatnym.

Spis treści

Styl barokowy: wnętrza
Meble barokowe: szafy, stoły i komody
Meble barokowe: krzesła i fotele
Jak urządzić wnętrze w stylu barokowym?
Styl barokowy GALERIE ZDJĘĆ

Styl barokowy w sztuce europejskiej panował od ok. roku 1620 do 1725, gdy zaczął ustępować lekkiemu, pozbawionemu pompy rokoku. Na ziemiach polskich, a zwłaszcza na Kresach Wschodnich, styl barokowy był w modzie aż do końca XVIII stulecia. Tak czy inaczej, przez ponad stulecie barok przeszedł kilka istotnych przemian estetycznych – od wczesnego baroku (1620-1650), jeszcze relatywnie powściągliwego, we Francji nazywanego stylem Ludwika XIII, przez barok dojrzały (1650-1715), inaczej styl Ludwika XIV, sięgający po monumentalne formy na miarę monarchii absolutnej, po styl francuskiej regencji, czyli późny barok, noszący już znamiona rodzącego się po 1715 roku rokoka – stylu Ludwika XV.

Zobacz: Eklektyzm w meblarstwie. Meble eklektyczne – jak rozpoznać styl eklektyczny? [GALERIA ZDJĘĆ] >>>

Styl barokowy: wnętrza

Barok we wszystkich okresach i odmianach – królewskiej, arystokratycznej, szlacheckiej i mieszczańskiej – dążył do reprezentacyjności. Inaczej jednak osiągano styl barokowy w wielkopańskich rezydencjach, inaczej w ziemiańskich dworach, inaczej w domach mieszczan. Podłogi pałaców wykonywano z marmuru układanego w szachownicę lub bardziej wymyślne wzory albo z parkietu taflowego; na nich stawiano meble z elementami złoconymi, o jakich była mowa na wstępie. We dworach i kamienicach stosowano tańsze płytki kamienne i ceramiczne oraz deski, na których ustawiano meble wykonywane ze szlachetnych, ale lokalnych gatunków drewna (jak zwł. dąb orzech) i wykańczane olejem lub politurą.

Ściany we wnętrzu w stylu barokowym pokrywano boazeriami lub dekoracyjnymi kafelkami, w trosce o przytulność także zdobiono gobelinami. Pałacowe stropy dekorowano sztukateriami (nieraz złoconymi) lub malowanymi plafonami; dworskie i mieszczańskie często miały widoczne belki, jednak ozdobnie malowane lub – zwłaszcza na wsi – zdobione snycerką. Ani magnackie rezydencje, ani najskromniejsze mieszczańskie klitki nie mogły się obyć bez pieca, często o fantazyjnej formie i bogatej kolorystyce.

Przeczytaj też: BOAZERIA jako dekoracja ścian w nowym wydaniu: 7 INSPIRACJI >>>

Wnętrze barokowe. Sala zamku w Oporowie — Autor: Semu, GNU 1.2 Wnętrze w duchu dojrzałego baroku. Sala zamku w Oporowie

Meble barokowe: szafy, stoły i komody

Wnętrze barokowe nie mogło się obyć bez reprezentacyjnej szafy, niekiedy o ogromnych rozmiarach (nawet 3 metry wysokości). Szafy wczesnobarokowe i barokowe miały charakterystyczne rozbudowane gzymsy, proste albo łamane, zawsze bardzo szerokie i wystające daleko poza obrys zasadniczej części mebla – komory zamykanej na ogół dwojgiem drzwi. Front mebla dekorowały płyciny w drzwiach, nieraz obficie zdobione snycerką, a ponadto umieszczone po bokach pilastry. Nogi mebli przypominały spłaszczoną kulę.

Charakterystyczną są barokowe stoły – masywne, oparte na potężnych, ozdobnie toczonych nogach (w najróżniejszych wariantach – od wybrzuszonych tralek po skręcone kolumny), dodatkowo spiętych dekoracyjnym krzyżakiem. Uwagę przykuwają także barokowe łoża, z mniej lub bardziej dekoracyjnym baldachimem z udrapowanej tkaniny – aksamitu, adamaszku czy brokatu.

Osiągnięciem meblarstwa barokowego jest komoda, która właśnie w tym okresie wyewoluowała ze skrzyni. Komody barokowe, zapewne w związku z rozmiarami mniejszymi od gabarytów szaf, podlegały silniejszym przemianom stylowym. Jedną z ikon meblarstwa barokowego jest przecież brzuchata trzy- lub czteroszufladowa komoda o wygiętej linii frontu i falujących bokach. Tego typu mebel niekiedy miał nadstawkę w formie dwudrzwiowej szafki mieszczącej albo ubrania czy bieliznę stołową, albo dokumenty.

Nie przegap: Wybieramy meble: komoda w przedpokoju? 14 inspiracji GALERIA ZDJĘĆ >>>

Meble barokowe: krzesła i fotele

Barokowe meble do siedzenia – właściwie wyłącznie jednoosobowe – to krzesła i fotele, przy czym te ostatnie różniły się od krzeseł głównie nieco większymi rozmiarami i obecnością podłokietników (ażurowych – bez wypełnienia). Siedziska i oparcia foteli były tapicerowane skórą lub tkaniną, np. gobelinem; podłokietniki – a także niektóre krzesła – nie. Wzór obicia, często figuralny lub roślinny, dobierano do rozmiarów i kształtu oparcia. Wszystkie części drewniane mebli do siedzenia dekorowano snycerką. Nogi mebli były przeważnie proste, choć ozdobnie toczone. Esowate kształty pojawiły się u schyłku epoki – pod wpływem prądów estetycznych, z których wykształciło się rokoko.

Meble późnobarokowe asymilowały zarówno linię, jak i ornamentykę rodzącego się stylu rokoko. Sprzęty zyskiwały bardziej fantazyjne kształty i lżejsze dekoracje z charakterystycznym motywem rocaille, a bryły mebli zaczęła określać miękka linia. Nogi mebli zaczęły płynnie łączyć się z korpusami mebli. Konstrukcja sprzętów zaczęła byś świadomie ukrywana pod zdobieniami – dekoracyjnym fornirem, snycerką, metalowymi aplikacjami. Dominujące miejsce szafy zaczęła zajmować komoda.

Więcej: 10 pomysłów na krzesło do stołu. Wygoda czy styl? Tapicerowane czy twarde? >>>

Jak urządzić wnętrze w stylu barokowym?

W centralnej części pomieszczenia wyeksponuj charakterystyczny barokowy mebel. Do jego stylu i klasy dobierz tkaniny – obiciowe i dekoracyjne. Zadbaj o wspaniałą dekorację okien, na stole połóż mięsisty aksamitny obrus, łóżko wyposaż w imponujący baldachim. Aranżując wnętrze w stylu barokowym, nie kieruj się powściągliwością, ale nie wyzbywaj się elegancji. Starannie dobieraj kolory – soczyste, ale nie jaskrawe. Niech tu i tam błyśnie złoto. Barokowy efekt wystroju wnętrza w szczególnych momentach podkreśl muzyką z epoki i wielkim, nawet przeskalowanym bukietem kwiatów.

Przeczytaj: Klasycyzm w meblarstwie – jak rozwijał się styl klasycystyczny? >>>