Kredens i pomocnik kredensowy – czy na pewno wiesz, co to za mebel? Poznaj historię i jego rodzaje. Jak wybrać kredens?

Kredens to bardzo praktyczny i efektowny mebel. Jeśli jest miejsce, warto go mieć! A jest w czym wybierać – od eleganckich mebli retro, przez wiejskie proste, po współczesne wersje! Możesz też mieć kredens z pomocnikiem. To, czego także nie widać, to dusza. Bo kredens to mebel z duszą i długą tradycją.

Zobacz galerię 30 zdjęć

Autor: I. Dziedzicki, styl.: J. Musiałowicz

Przedwojenny kredens, w którym można dostrzec cechy mebli biedermeierowskich.

Spis treści

1. Kredens – jaki to mebel?
2. Pomocnik kredensowy – jaki to mebel? To dodatkowy kredensik
3. Poznaj historię kredensu
4. Jaki kredens wybrać i gdzie go ustawić?
5. Czy stary kredens warto odrestaurować? A może lepiej pomalować go farbą?

Kredens – jaki to mebel?

Nazwa kredens jest zarezerwowana dla mebla skrzyniowego służącego do przechowywania naczyń i innego wyposażenia stołowego. Kredensy zawsze były meblami o kilku kondygnacjach. Skrzynia stanowiła pierwszy poziom, a nadstawki i półki tworzyły jeszcze jeden lub kilka poziomów. Masywny dół kredensu (bywa nazywany bufetem) tworzą zwykle szafki o zamkniętych frotach i szuflady. Górną część stanowiły nieco płytsze nadstawki z pełnymi lub przeszklonymi drzwiczkami albo otwartymi półkami, często z lustrem. Ta część służyła do przechowywania, a także eksponowania najładniejszych domowych naczyń: dzbanów, waz i pater. Niektóre kredensy mają jeszcze po bokach dodatkowe szafki słupki. Stare kredensy zawsze mają wiele schowków, szuflad, wysuwanych blatów, a czasem nawet tajemną skrytkę.

Kredens z masywną skrzynią na dole i lekką górą w postaci otwartych węższych niż dół półek zamkniętych od góry daszkiem z gzymsem, to najpewniej kredens walijski. Z kolei kredens, którego dół i nadstawka są tej samej szerokości i głębokości, bywa nazywany francuskim.

Kredensy od zawsze dzielą się ze względu na swoje przeznaczenie:

• na kredens kuchenny (albo do pokoju kredensowego) – prostszy, mniej dekoracyjny (zwykle nie fornirowany), często wytwarzany z tańszych gatunków drewna;
• na kredens jadalniany – bardziej efektowny, elegancki, wytwarzany ze szlachetnych gatunków drewna, z fornirem, zdobiony snycerką, z kryształowymi szybkami itp.

Warto znać także inne znaczenie słowa kredens. Tak też jest nazywane pomieszczenie przy dworskiej czy pałacowej jadalni, w którym przechowywano naczynia, srebra i bieliznę stołową. W kredensie służba podgrzewała, układała na półmiskach i dekorowała potrawy, zanim trafiły na stół, jeśli kuchnia znajdowała się daleko.

Pomocnik kredensowy – jaki to mebel? To dodatkowy kredensik

Z reguły to dodatkowy mały kredensik tworzący komplet z kredensem właściwym. Może to być niemal kopia „dużego brata” albo utrzymany w jego stylistyce oddzielny mebelek. Wtedy często wygląda jak mniejszy dół kredensu z blatem wykończonym ozdobnym fartuchem z lustrem lub niewielką półeczką. Jak nazwa wskazuje, jego zadaniem jest wspomaganie kredensu. W pomocniku można trzymać np. garnitury do kawy czy herbaty, szkło, sztućce itp. Blat przydaje się jako dodatkowe miejsce do ustawiania i chwilowego odstawiania naczyń podczas podawania posiłku.

Poznaj historię kredensu

Historia kredensu jest długa, bo jako mebel skrzyniowy pojawił się już w XIV wieku. Po stu latach w renesansowych Włoszech miał już okazałą formę czegoś pomiędzy szafą a skrzynią i nosił nazwę credenzone.

Kredens rozpowszechnił się w Europie w wielu odmianach i rozmaitych konstrukcjach. Z czasem jego bryła uległa powiększeniu i podwyższeniu. W XIX wieku przyjął się w kształcie, jaki znamy dzisiaj. Masywny dół składał się z szafek i szuflad, górną część stanowiły nieco płytsze nadstawki z pełnymi lub przeszklonymi drzwiczkami albo otwartymi półkami. Zdobiony był dekoracją rzeźbiarską o motywach architektonicznych lub roślinnych.

Kredensy królowały niepodzielnie w mieszczańskich jadalniach do połowy XX wieku. Potem popadły w niełaskę, gdy zauroczeni nowoczesnymi formami pozbywaliśmy się ich, by zrobić miejsce modułowym szafkom i regałom. Dziś marzymy o pięknym kredensie.

Jaki kredens wybrać i gdzie go ustawić?

Kredens to mebel tyleż praktyczny (bardzo pojemny), co dekoracyjny – potwierdzają to wybrane przez nas aranżacje (zobacz galerię zdjęć). To mebel, który sprawdza się zarówno w kuchni obok nowoczesnych szafek, jak i w pokoju dziennym w strefie jadalnianej. W przypadku przestrzeni dziennej otwartej warto kredens ustawić miejscu łączenia się kuchni z częścią jadalnianą – efektownie pokreśli te strefy i je zintegruje.

• Może być eklektyczny z przełomu XIX i XX wieku z kolumienkami, gzymsami i kryształowymi szybkami, niezbyt ozdobny, zwalisty z dwudziestolecia międzywojennego, skromny wiejski z drewna sosnowego lub pękaty kuchenny z lat 50 albo parę lat późniejszy – o lekkiej formie, na wysoki połysk i wyższych nóżkach. Każdy z nich można zaadaptować zarówno do nowoczesnego, jak i stylowego wnętrza – z pewnością doda mu urody i indywidualizmu.
• Jeśli masz kredens po prababci czy babci – to wygrana na loterii! Nie dość, że masz staroć w posiadaniu, to jeszcze pamiątkę rodzinną. Gdy nie ma tyle szczęści, przejrzyj serwisy sprzedażowe z meblami z drugiej ręki. Zaglądaj na pchle targi i popytaj wśród znajomych, bo może ktoś ma taki w piwnicy albo na strychu. Można upolować prawdziwe perełki!
• Na rynku są też nowe oferowane nowe kredensy, współcześnie wytwarzane. Zakup takiego także warto rozważyć. Mebel może mieć nowoczesną, proste bryłę albo być stylizowany na dawny (ten wariant raczej nie przypadnie do gustu osobom preferującym autentyczne starocia).

Czy stary kredens warto odrestaurować? A może lepiej pomalować go farbą?

• Kredens zabytkowy, ze szlachetnego drewna, zawsze warto poddać profesjonalnej renowacji. Będziemy pewni, że zostanie od odnowiony fachowo. To też inwestycja, bo gdy będziemy chcieli go sprzedać, uzyskana kwota może nas mile zaskoczyć.
• Jeśli kredens jest piękny, ale bardzo zniszczony i jego renowacja znacznie przewyższyłaby obiektywną wartość mebla, można zaszaleć i poddać go własnoręcznej metamorfozie, malując farbami, stylizując itp.
• Bez oporów można też poddać „domowej przeróbce” kredens starszy, ale bez większej wartości historycznej i artystycznej.
• Jeśli odnawiasz mebel, pamiętaj, by nie zamalować wszystkiego, szczególnie uchwytów. Jeśli nie podobają ci się oryginalne, wymień je na inne. Gałki i uchwyty zdobią mebel! Czasem warto podkreślić blat kredensu, np. oczyścić do surowego drewna i tylko zawoskować lub nadać mu kolor inny niż korpusu.

Zobacz galerię 30 zdjęć

Autor: I. Dziedzicki, styl.: J. Musiałowicz

Przedwojenny kredens, w którym można dostrzec cechy mebli biedermeierowskich.