Żyrandol, ampla, plafoniera, kinkiet oraz lampy wisząca, podłogowa, stołowa, biurkowa i nocna. Sprawdź, czy nie mylisz tych nazw!
Każdy wie, jak wygląda żyrandol czy lampa wisząca, ale... czy na pewno wiesz, czym się od siebie różnią? Co to są amlpa i plafoniera (nie mylić z plafonem, który w żadnym razie nie jest lampą)? No właśnie! A kinkiet? A lampy podłogowa, stołowa, biurkowa i nocna? Niektóre można uznać za oczywiste, ale i tak – dla porządku – objaśniamy, czym się charakteryzują. Sprawdź na zdjęciach, czy dobrze kojarzysz te pojęcia!
Autor: I. Dziedzicki, styl.: J. Musiałowicz
Wspaniały pałacowy żyrandol został kupiony na starociach. Ponieważ wnętrze jest wysokie, nie przeszkadza, że jest tak duży! Doskonale wpisuje się wystój salonu. Tego rodzaju żyrandole świetnie też prezentują się – na zasadzie kontrastu – we wnętrzach urządzonych nowocześnie czy wręcz minimalistycznie.
Spis treści
- Żyrandol – jaki to rodzaj lampy?
- Czy żyrandol i lampa wisząca to to samo? Czym się różnią?
- Plafoniera – co to za lampa? Czy plafoniera i plafon to to samo? Nie!
- Ampla – jaki to rodzaj lampy?
- Kinkiet – jaki to rodzaj lampy?
- Lampa podłogowa – jaki to rodzaj lampy?
- Lampa stołowa – czym się wyróżnią?
- Lampa biurkowa – czym się wyróżnia?
- Lampka nocna – czym się wyróżnia?
Żyrandol – jaki to rodzaj lampy?
Żyrandol to rodzaj lampy sufitowej, czyli montowanej na suficie. Nazwa żyrandol pochodzi z języka francuskiego od słowa chandelle – czyli świecy – z czasem zaczęto używać nazwy girandole. Wynika to stąd, że praprzodkiem elektrycznego żyrandola były wiszące na linach albo łańcuchach drewniane albo metalowe obręcze i krzyżaki z ustawionymi na nich świecami. Żyrandole służyły do oświetlania kościołów, klasztorów i zamków, potem zawędrowały do pałaców, a wtedy ich dekoracyjność wzrosła – zaczęto stosować złocenia, odbijające światło świec szklane ozdoby. W XIX wieku żyrandole świecowe zostały wyparte przez gazowe, a od XX wieku z każdym rokiem przybywało tych elektrycznych. Żyrandol definiuje się jako ozdobną, z reguły wieloramienną lampę wiszącą pod sufitem. Zależnie od wielkości pomieszczenia i jego przeznaczenia, żyrandol może być wręcz ogromny (np. w salach balowych, w operze itp.) albo niewielki (np. w domach i mieszkaniach). Obecnie spotyka się żyrandole w najróżniejszych stylach – od form bardzo retro, wręcz barokowych, po nowoczesne, minimalistyczne. Żyrandolem można także nazwać wieloramienny świecznik zamontowany pod sufitem.
Żyrandol bywa nazywany biżuterią wnętrza – powinien współgrać z aranżacją wnętrza i ją podkręcać. Może też stać się jej najważniejszym elementem. Tego rodzaju lampę zawiesza się zwykle centralnie w pomieszczeniu, często jej znaczenie podkreśla się montując dodatkową dekorację sufitową, np. w postaci sztukaterii.
Czy żyrandol i lampa wisząca to to samo? Czym się różnią?
Co prawda, definicja żyrandola dopuszcza wersję z jedną oprawą, lecz projektanci i dekoratorzy wnętrz tą nazwą określają lampę wieloramienną i zawsze – dekoracyjną. Pojedyncza oprawa musiałaby być wyjątkowa, by z czystym sumieniem móc nazwać ją żyrandolem. Zwykłą lampę zwisającą z sufitu określa się po prostu nazwą lampy wiszącej. Składa się ona z puszki, przewodu, osłony (klosz, abażur). Może być pojedyncza albo rozgałęziać się na dwie czy trzy oprawy np. zawieszone w rzędzie.
Lampa wisząca jest idealna nad stół oraz wyspę czy półwysep w kuchni, ale może też oświetlać przedpokój, sypialnię, łazienkę. W przypadku dużego blatu czy długiego korytarza warto zawiesić dwie czy więcej lamp w odpowiednich odległościach albo jedną lampę z przedłużonym ramieniem z dwoma czy trzema oprawami świetlnymi.
Plafoniera – co to za lampa? Czy plafoniera i plafon to to samo? Nie!
Plafoniera to rodzaj lampy sufitowej charakteryzującej się płaską formą. Powszechnie bywa błędnie nazywana plafonem – tymczasem słowo to oznacza kompletnie coś innego! Warto zapamiętać, że plafon to malowidło na tynku, płótnie albo dekoracja stiukowa zajmujące centralną część sufitu czy sklepienia. Plafonem nazywa się też same sufit albo sklepienie z taką dekoracją! A więc pamiętajmy: plafonierę można zamontować na plafonie! Plafoniera z reguły jest lampą funkcyjną, rzadziej dekoracyjną, a jej zadaniem jest równomierne oświetlenie wnętrza. Jest doskonałym wyborem zwłaszcza w pomieszczeniach niskich – wtedy doskonale spełnia swoje zadanie, a nie przeszkadza ani nie zaburza proporcji wnętrza, jak robiłaby to lampa wisząca czy żyrandol.
Plafonierę najczęściej montuje się centralnie na suficie. Można jednak zainstalować kilka mniejszych w kompozycji albo w rzędzie, co docenimy zwłaszcza w długim niższym korytarzu itp.
Ampla – jaki to rodzaj lampy?
Ampla to lampa wisząca z kloszem w formie płaskiej misy odwróconej w taki sposób, by żarówka świeciła w kierunku sufitu, a od dołu była przysłonięta kloszem. Amplą nazywa się też taki klosz. Ampla może mieć sztywny element konstrukcyjny z puszką, który przymocowuje się do sufitu albo klosz może wisieć na łańcuszkach czy linkach. Podsumowując: amplą nie jest lampa z pojedynczym kloszem kulą ani taki klosz, lecz lampa z kloszem w kształcie płaskiej misy, która sprawia, że światło świeci do góry.
Amplę montuje się z reguły po środku sufitu albo w rzędzie w przypadku długich pomieszczeń.
Kinkiet – jaki to rodzaj lampy?
Dziś pod słowem kinkiet rozumiemy lampę ścienną – i to jest najbardziej rozpowszechnione znaczenie tego słowa, ale może oznaczać także świecznik do zawieszenia na ścianie. Słowo kinkiet wywodzi się z języka francuskiego quinquet – i pochodzi od nazwiska francuskiego aptekarza Antoine'a Quinqueta, który w XVII wieku nieco zmienił konstrukcję już istniejącej lampy olejowej i rozpoczął jej produkcję. Lampa jaką sprzedawał była niewielka, stojąca, z palnikiem przysłoniętym szklanym kloszem znajdującym się obok zbiornika z olejem a nie nad nim. Została ona nazwana od jego nazwiska. Początkowo nazywano tak świeczniki i lampy z tarczą lustrzaną albo z wypolerowanego metalu odbijającą światło, co zwiększało ich skuteczność. Mogły być stojące (na podstawie) albo wiszące na ścianie.
Obecnie kinkiety odgrywają ważną rolę jako światło pomocnicze oraz budujące nastrój w pomieszczeniu. Lampa ścienna może być montowana na etapie wykańczania wnętrz (wtedy przewód jest schowany w ścianie, a włącza się ją za pomocą łącznika np. przy drzwiach albo przy samym kinkiecie) albo już we wnętrzu wykończonym (wtedy przewód biegnie po ścianie, a łącznik umożliwiający włączanie z reguły znajduje się na przewodzie). Liczba kinkietów w pomieszczeniu zależy od wystroju, potrzeb i oczekiwanego efektu.
Lampa podłogowa – jaki to rodzaj lampy?
Lampa podłogowa, jak wskazuje nazwa, po prostu stoi na podłodze. Składa się ze stabilnej podstawy (stopy) oraz pionowego stelaża z oprawą żarówki i konstrukcją, na której montuje się abażur, rzadziej klosz. Lampy podłogowe są stosunkowo wysokie – osłona żarówki znajduje się z reguły na poziomie oczy osoby dorosłej przeciętnego wzrostu. Przewód zasilający biegnie wewnątrz stelaża albo na zewnątrz, gdy stelaż jest pełny. Zadaniem lampy podłogowej jest doświetlenie wnętrza, budowanie nastroju. Bywa wykorzystywana jako lampa do czytania czy robótek ręcznych. Może być prosta albo łukowato wygięta z osłoną skierowaną do dołu (światło pada na podłogę) albo do góry (światło pada na ścianę lub sufit). Zawsze powinna być stabilna, co z reguły gwarantuje odpowiednio ciężka podstawa. Dla wygody najlepsze łączniki to podłogowy, który włącza się poprzez naciśnięcie stopą, albo zainstalowane na przewodzie (np. suwakowy) czy przy żarówce w formie łańcuszka do pociągania.
Lampę podłogową ustawia się z dala od ciągów komunikacyjnych w pomieszczeniu, zwykle przy kanapie, fotelu, regale, na tle okna itp. Jeśli miejsca jest więcej, można stworzyć kompozycję z dwóch, a nawet trzech takich lamp – mogą być z jednej serii, ale różnić się np. wysokością, albo z różnych bajek, lecz harmonijnie dopasowane.
Lampa stołowa – czym się wyróżnią?
Lampa stołowa składa się podstawy (ceramicznej, szklanej, metalowej, drewnianej czy z tworzywa sztucznego) oraz oprawy (zwykle pojedynczej) i żarówki osłoniętej abażurem albo kloszem. Całość jest okazała i efektowna. Lampa stołowa pełni funkcje dodatkowego światła punktowego oraz dekoracyjną. Powinna więc harmonizować z wystrojem wnętrza i podkreślać jego charakter oraz dawać światło nie tylko użytkowe, ale – a może nawet przede wszystkim – tworzące miły nastrój. Lampa powinna być na tyle wysoka, by było ją „widać” nawet po zgaszeniu, lecz nie zbytnio, by nie raziła w oczy osoby siedzące przy stole czy na fotelu.
Lampę stołową ustawia się na stole, stoliku kawowym, pomocnikach, na parapetach, półkach, konsolach i komodach itd. Dobrym pomysłem jest kupno dwóch czy więcej identycznych lamp i rozlokowanie ich w pomieszczeniu, co może nawet na co dzień wyeliminować konieczność włączania oświetlenia sufitowego. Świetnie prezentują się lampy stołowe symetrycznie ustawione na dużej komodzie czy konsoli – to francuski sposób aranżowania tych lamp.
Lampę stołową można ustawić też na biurku czy stole do pracy, ale nie sprawdzi się w tej funkcji tak dobrze, jak lampa biurowa.
Lampa biurkowa – czym się wyróżnia?
Główną funkcją lampy biurkowej jest oświetlenie miejsca pracy, czyli blatu biurka, stołu, warsztatu itp. Rola dekoracyjna nie jest jej głównym zadaniem, lecz jak najbardziej niech będzie też estetyczna oraz wpisuje się w aranżację wnętrza. Powinna być stabilna, dobrze też, gdy jest wykonana z materiałów odpornych na uszkodzenia. Często lampy te mają ruchome ramię umożliwiające ustawienie jej pod dowolnym kątem, zależnie od potrzeb. Ramię może przypominać sprężynę albo być składane z kilku elementów. Osłona żarówki powinna kierować światło na blat i osłaniać oczy przed blaskiem.
Większość lamp biurkowych po prostu stawia się na blacie. Są jednak modele przykręcane do blatu oraz montowane do ściany – te często nazywa się lampami kreślarskimi.
Lampka nocna – czym się wyróżnia?
Sama nazwa podpowiada, że nie jest to duży obiekt. Lampka nocna służy do doświetlenia sypialni i jej oświetlenia po zgaszeniu górnego światła, tworzenia miłego nastroju, a także zapewnia komfort przy lekturze i ułatwia orientację podczas nocnego przebudzenia, jednocześnie nie „stawiając nas na równe nogi”. Powinna stylem nawiązywać do wystroju i to jedyne wytyczne, jeśli chodzi o wygląd. Najważniejsze, by osłona dawała tyle światła, ile potrzebujemy do czytania czy poruszania się, a przy tym tłumiła blask, by nie raził.
Lampę nocną ustawia się na stoliku czy szafce przy łóżku. W roli lampki nocnej może znaleźć się mała lampa wisząca oświetlająca blat mebla oraz kinkiet zawieszony nad nim.
Autor: I. Dziedzicki, styl.: J. Musiałowicz
Wspaniały pałacowy żyrandol został kupiony na starociach. Ponieważ wnętrze jest wysokie, nie przeszkadza, że jest tak duży! Doskonale wpisuje się wystój salonu. Tego rodzaju żyrandole świetnie też prezentują się – na zasadzie kontrastu – we wnętrzach urządzonych nowocześnie czy wręcz minimalistycznie.
